Wsparcie, jakim jest mieszkanie komunalne, jest przyznawane osobom o niższych dochodach już od wielu lat. Jak je otrzymać? Najpierw trzeba spełnić określone warunki, a następnie złożyć odpowiedni wniosek o mieszkanie komunalne. Jeśli gmina rozpatrzy go pozytywnie, można cieszyć się lokalem jako najemca.
Nie jest wówczas ono naszą własnością, ale lokator jest chroniony przepisami np. przed eksmisją. To duże zabezpieczenie dla tych, których nie stać na wynajem prywatny, a chcą posiadać pewność, że lokal mieszkalny będą mogli zamieszkiwać przez dłuższy czas.
Mieszkanie komunalne – co to jest?
Brak własnego mieszkania to duży problem, zwłaszcza dla rodzin z dziećmi. Wysokie ceny nieruchomości sprawiają, że obecnie niewiele osób może pozwolić sobie na zakup lokum za gotówkę, nawet jeśli weźmie się najtańszy kredyt gotówkowy.
Nie każdego stać też na kredyt hipoteczny – banki wymagają zdolności kredytowej oraz wkładu własnego. Warto sprawdzić, czy nie przysługuje nam mieszkanie komunalne. Co to dokładnie jest? Mówiąc w skrócie, jest to lokal będący w posiadaniu urzędu gminy, który samorząd przeznacza na potrzeby zameldowanych na jej terenie mieszkańców.
Mieszkanie komunalne mogą otrzymać osoby o niskich dochodach. Warto zauważyć, że każda jednostka samorządowa samodzielnie określa kryteria, które należy spełnić, żeby otrzymać komunalne mieszkanie – możemy zatem spotkać się z różnymi progami dochodowymi dla różnych gmin na terenie kraju.
Istnieją inne tego typu opcje pomocowe, jak np. mieszkania socjalne. Popularne są również lokale mieszkalne z TBS, które można nabyć po częściowej wpłacie (tzw. wstępnego). Warto wiedzieć, czym się różni mieszkanie komunalne od socjalnego, aby sprawdzić, o które można wnioskować i co się opłaca. Oba te rozwiązania są przeznaczone dla osób, które nie mogą sobie pozwolić na komercyjny wynajem.
Jednak mieszkanie komunalne otrzymują najczęściej ci, którzy mają zarobki, co prawda niskie, ale nie żyją w skrajnej biedzie. Mieszkanie socjalne przysługuje wyłącznie osobom w kryzysie. Będą to więc ci, którym grozi bezdomność lub są w naprawdę trudnej sytuacji finansowej, która skutkuje bardzo ubogim życiem.
A czy różni się mieszkanie komunalne od tego z TBS? Przede wszystkim należy zaznaczyć tu wymogi, które należy spełnić, aby otrzymać lokal. Mieszkania komunalne nie wiążą się z koniecznością wniesienia wkładu partycypacyjnego, który jest wymiany przy mieszkaniu z TBS. Ponadto, mieszkania komunalne są własnością gminy, a te drugie - jak wskazuje nazwa - Towarzystwa Budownictwa Społecznego.
Mieszkanie komunalne a kryterium dochodowe
Mieszkania komunalne nie są przeznaczone dla wszystkich zainteresowanych. Każda gmina posiada konkretną liczbę takich lokali. W jednej będzie to więcej, a w innej mniej, a to, jaka to będzie liczba, zależy od tego, ile jest rodzin żyjących w danym miejscu na niskim poziomie.
W związku z tym gmina musi słusznie „rozdzielić” te mieszkania pomiędzy osoby czy rodziny, które naprawdę potrzebują takiej pomocy. Ale, co ważne, konieczne jest to, aby podmioty te miały dochód. On jest niezbędny do płacenia czynszu za najem, który obowiązuje przy mieszkaniu komunalnym.
Będzie to kwota o wiele niższa niż w przypadku wynajmu komercyjnego, jednak nie mogłyby pokryć jej rodziny żyjące w skrajnej biedzie. Nawiązując do powyższego, należy zadać sobie pytanie, ile trzeba zarabiać aby dostać mieszkanie komunalne?
- Dochód musi być niski, ale umożliwić pokrycie comiesięcznego czynszu;
- Z reguły są to zarobki na poziomie max. 3000 zł w gospodarstwie jednoosobowym czy ok. 2300 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym. Przykładowo w Gdańsku obowiązuje kryterium dochodowe na jedną osobę max. 3145 zł.
A ile kosztuje mieszkanie komunalne? Jest to z pewnością o wiele tańsza opcja niż najem prywatny. Obowiązują tutaj stawki preferencyjne i centralne, które są uzależnione od lokalizacji.
Przykładowo w Warszawie stawka dla strefy preferencyjnej wynosi 8,05 zł/m2, a dla strefy centralnej 9,83 z/m2. Kolejno w Gdańsku stawka wynosi 12 zł/m2, w Poznaniu 11,45 zł/m2, w Bydgoszczy 10,80 zł/m2, a w Łodzi 9 zł/m2. Największa stawka obowiązuje w Krakowie i wynosi 12,52 zł/m2.
Ważne!
W sytuacji, gdy rodzina otrzymuje dochód wyższy niż ten uprawniający do lokalu socjalnego, ale o wiele niższy od maksymalnego dochodu uprawniającego do lokalu komunalnego, gmina może przyznać bonifikaty. Chodzi o obniżki czynszu mieszkania, które mogą siać od 10% do nawet 60%. Ich wysokość będzie zależeć od indywidualnej sytuacji gospodarstwa domowego, którą zbada gmina, a także od lokalizacji, w jakiej znajduje się mieszkanie komunalne.
Komu przysługuje mieszkanie komunalne?
Komu przysługuje mieszkanie komunalne? Jak wskazaliśmy wyżej, jest to lokal przeznaczony dla osób o niskich średniomiesięcznych dochodach, które nie posiadają własnej nieruchomości lub mieszkają w lokalu, który nie spełnia ich potrzeb.
Muszą być one zameldowane na terenie gminy, w której starają się o przyznanie mieszkania. Nie są to jednak wszystkie wymogi. Kto może się starać o mieszkanie komunalne? Są to osoby, które spełniają następujące warunki:
- Mają dochód spełniający kryteria gminy, który nie jest wystarczający do wynajmu komercyjnego lub nabycia nieruchomości na własność.
- Są mieszkańcami danej gminy, w której starają się o przyznanie mieszkania komunalnego.
- Nie posiadają własności nieruchomości lub mieszkają w lokalu, który nie spełnia ich potrzeb mieszkaniowych (np. w przypadku osób niepełnosprawnych), albo lokal ma złe warunki mieszkaniowe.
Niektóre gminy wymagają także podpisania oświadczenia o wyremontowaniu przyznanego lokalu z własnych środków. Dla kogo jeszcze mieszkanie komunalne może zostać przyznane?
Szanse na otrzymanie lokum mają też bezdomni objęci programem pomocy z gminy, osoby zagrożone eksmisją, rodziny wielodzietne i znajdujące się w trudnej sytuacji. Wiele gmin przyznaje również specjalnie przystosowane mieszkanie komunalne dla niepełnosprawnych.
Nie przegap: Mieszkanie za remont. Na czym polega i jak dostać mieszkanie do remontu?
Jak dostać mieszkanie komunalne?
Wiadomo już, jakie warunki trzeba spełnić, żeby dostać mieszkanie komunalne. Pozostaje pytanie, jak wygląda cała procedura. Niezbędny jest wniosek, który należy złożyć do stosownej gminy. Jak otrzymać mieszkanie komunalne krok po kroku?
- Pierwszym krokiem jest złożenie wniosku do gminy o przyznanie mieszkania komunalnego. Dana osoba czy rodzina musi spełnić warunki kwalifikujące ją do wpisania na listę chętnych.
- Do wniosku należy dołączyć niezbędną dokumentację dot. dochodów i stanu majątkowego.
- Warto sprawdzić, czy gmina nie zawarła w warunkach dodatkowych wymogów przyznawania takich mieszkań.
- Następnie czekamy na odpowiedź z gminy. Organy urzędu weryfikują na tym etapie stan prywatny i materialny wnioskującego.
- Jeśli gmina wyda pozytywną decyzję, wnioskujący trafia na listę oczekujących na mieszkanie komunalne.
- Gmina przedstawia maksymalnie 3 propozycje lokali. Jeśli zostaną one odrzucone, wnioskujący zostanie skreślony z listy oczekujących. W przypadku akceptacji, należy podpisać umowę najmu.
Na liście oczekujących można się znajdować dość długo. Wszystko zależy od liczby chętnych, którym przysługuje takie mieszkanie w danej gminie. Jeśli kolejka jest duża, mieszkanie może zostać przyznane nawet za parę lat.
Co ciekawe, rekordzista czekał na wydanie lokalu komunalnego nawet 20 lat. Proces ten jest jednak stale usprawniany, GUS wskazuje, że każdego roku mniej niż co piąta osoba z listy oczekujących otrzymuje mieszkanie komunalne.
Jak wypełnić wniosek o mieszkanie komunalne?
Podanie o mieszkanie komunalne to najważniejszy dokument, na podstawie którego można starać się o przyznanie takiego lokalu. Należy podać w nim informacje na temat sytuacji prywatnej, materialnej i mieszkaniowej osoby lub rodziny, która ubiega się o taki najem.
W pierwszej kolejności warto wiedzieć, gdzie złożyć wniosek o mieszkanie komunalne. Niezbędny formularz należy przynosić do gminy, której wnioskujący jest mieszkańcem i w której chce starać się o lokal. Wnioski na mieszkanie komunalne muszą być uzupełnione o takie dane jak:
- Liczba osób w gospodarstwie domowym.
- Informacje o osobach w gospodarstwie domowym (imię, nazwisko, adres, stopień pokrewieństwa, stan cywilny, PESEL, miejsce urodzenia). ponadto dane dot. Nauki, studiowania czy orzeczenia o niepełnosprawności.
- Dane wnioskującego (imię, nazwisko, adres).
- Informacje o dochodach wnioskującego i osób w gospodarstwie (kwota, źródło dochodów, czy dane osoby są na zasiłku).
Jeśli chodzi o to, jak napisać podanie o mieszkanie komunalne, taki formularz musi zawierać również odpowiedzi na istotne pytania. Chodzi o to, czy:
- Członkowie gospodarstwa domowego posiadają tytuł prawny do innego lokalu.
- Osoby zgłoszone we wniosku realizują program wychodzenia z bezdomności.
- Korzystają ze świadczeń pomocy społecznej.
- Zamieszkują w lokalu objętym decyzją o eksmisji.
- Mają udokumentowany zły stan zdrowia.
- Opuściły zakład karny.
Ostatnią częścią podania o mieszkanie komunalne jest uzasadnienie. Uzasadnienie wniosku o mieszkanie komunalne musi zawierać powody, dla których wnioskuje się o przyznanie lokalu, przedstawić sytuację materialną, mieszkaniową i rodzinną.
Warto wiedzieć: Czym są mieszkania zakładowe?
Ile się czeka na mieszkanie komunalne?
Nie da się jednoznacznie określić, kiedy zostanie przyznane mieszkanie komunalne. Jest to uzależnione od liczby osób ubiegających się o lokal i oczekujących w kolejce w danej gminie. Ponadto każda gmina posiada określoną liczbę takich lokali, które musi przyznawać w pierwszej kolejności osobom uprawnionym do natychmiastowego wsparcia, np. niepełnosprawnym.
Na stronach gmin z reguły udostępniana jest lista osób oczekujących na mieszkanie komunalne. Takich informacji można zasięgnąć też w urzędzie gminy, stosownym do miejsca zamieszkania. Ostatecznie czas oczekiwania może wynieść nawet kilka lat, jeśli zainteresowanych do otrzymania lokalu jest dużo.
Ile wynosi czynsz za mieszkanie komunalne?
Dla przyszłych najemców ważne jest też to, jak obliczyć czynsz za mieszkanie komunalne. Przede wszystkim jest on uzależniony od stawek obowiazujących w danej lokalizacji. One zmieniają się raz na jakiś czas, dlatego też warto na bieżąco to weryfikować.
Przystępne stawki to jeden z najważniejszych czynników, którym charakteryzuje się mieszkanie komunalne. Czynsz z reguły jest zdecydowanie niższy niż w przypadku innych lokali w danej gminie. Przykładowo we Wrocławiu w 2023 roku obowiązują następujące stawki bazowe:
- 8,90 zł za m2 powierzchni użytkowej komunalnego lokalu mieszkalnego,
- 2,22 zł za m2 powierzchni użytkowej dla najmu socjalnego komunalnego lokalu mieszkalnego.
- 65,1 zł to minimalna miesięczna kwota czynszu w lokalu komunalnym o powierzchni 10 m2.
- Koszt odbioru, transportu i zagospodarowania odpadów komunalnych na osobę to średnio 41,20 zł.
Czy można odziedziczyć mieszkanie komunalne?
Czy można otrzymać w spadku mieszkanie komunalne? Dziedziczenie lokali pozostających w zasobach gminy nie jest możliwe. Właścicielem mieszkania jest jednostka samorządowa i to nie zmienia się, chyba że lokatorzy zdecydują się wykupić lokal. Istnieje jednak możliwość kontynuowania umowy najmu mieszkania komunalnego po śmierci najemcy.
Warunkiem jest zamieszkiwanie z najemcą w danym lokalu aż do chwili jego śmierci. Prawo wyznacza krąg osób, które mogą starać się o kontynuowanie najmu mieszkania komunalnego po śmierci głównego najemcy. Jest to:
- małżonek najemcy,
- dzieci najemcy,
- osoba pozostająca we wspólnym pożyciu z najemcą,
- osoby, wobec których najemca miał obowiązek alimentacyjny.
W związku z tym, czy mieszkanie komunalne przechodzi na dzieci po śmierci rodzica, który je wynajmował od gminy? Najem może być kontynuowany, jeśli mieszkały one wcześniej wraz z najemcą, czyli zmarłym rodzicem. W innych przypadkach jest to niemożliwe.
Sprawdź: Pożyczki pod zastaw nieruchomości - na czym to polega?
Czy można wykupić mieszkanie komunalne?
Wykup i wynajem lokalu znajdującego się w zasobach gminy to kwestie, które bardzo interesują najemców. Czy można wykupić mieszkanie komunalne? Jest to jak najbardziej możliwe. Jednak to, czy wykupisz taki lokal, zależy od decyzji gminy. Musi ona wystawić mieszkanie na sprzedaż.
Kto może wykupić mieszkanie komunalne? Jeśli gmina zdecyduje o sprzedaży lokalu, wówczas pierwszeństwo przy wykupie mają najemcy. Zazwyczaj ceną wyjściową jest jednak cena rynkowa, więc mieszkanie takie nie będzie tanie.
Może okazać się, że rodziny nie stać na jego wykupienie. Warto przy tym sprawdzić, czy gmina udziela bonifikat, które umożliwiają obniżenie ceny do ułamku jego wartości.
Po jakim czasie można wykupić mieszkanie komunalne? Z reguły samorządy ustalają minimalny okres najmu, jaki musi minąć, żeby można było odkupić lokal. Może to być np. 5 lub 10 lat.
A jak wykupić mieszkanie komunalne nie będąc najemcą? Może to nastąpić, jeśli lokatorzy nie będą zainteresowani transakcją. Ostatnie ważne pytanie – czy można wynająć mieszkanie komunalne osobom trzecim?
Jest to możliwe, ale tylko za zgodą gminy. Jeśli podnajęcie lokalu lub jego części nastąpi bez uzyskania stosownego zezwolenia, miasto może wypowiedzieć umowę najmu.
Czy można wynająć mieszkanie komunalne?
Teoretycznie istnieje możliwość wynajęcia mieszkania komunalnego komuś innemu. Jednak, aby móc to zrobić, należy uzyskać pisemną zgodę właściciela. W tym przypadku będzie to zgoda gminy, od której najemca obecnie wynajmuje lokal komunalny.
Oczywiście taki bieg zdarzeń skutkuje wypowiedzeniem dotychczasowej umowy najmu przez gminę. Co ważne, bez zgody gminy nie można też oddać w bezpłatne użytkowanie lokalu osobie trzeciej.
Jakie prawa ma najemca lokalu komunalnego?
Najemca mieszkania komunalnego jest objęty ochroną przed eksmisją. Wyrzucenie z lokalu grozi jedynie w określonych przypadkach, np. zalegania z czynszem przez kilka miesięcy czy zakłócania porządku.
W takim przypadku gmina może podjąć niezbędne kroki do zerwania umowy. Wedle obowiązujacych przepisów najemca mieszkania komunalnego ma prawo do:
- Używania lokalu wraz z pomieszczeniami przynależnymi w celach mieszkalnych.
- Utrzymania standardów mieszkania, dotyczy to zwłaszcza ogrzewania, bieżącej wody i innych odstawowych udogodnień.
- Za zgodą gminy, do wprowadzania ulepszenia lokalu, np. remontu.
- Dokonywania niezbędnych napraw.
- Wypowiedzenia umowy najpóźniej 3 miesiące naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, chyba że zapisy umowy stanowią inaczej.
Dowiedz się więcej: Jak sprzedać mieszkanie z kredytem hipotecznym?
Kiedy można stracić mieszkanie komunalne?
Czy mogą mi zabrać mieszkanie komunalne?
Istnieją sytuacje, kiedy można stracić mieszkanie komunalne, czyli wtedy, gdy gmina wyrwie umowę najmu. Za co można stracić mieszkanie komunalne?
Są to przypadki, gdy najemca zakłóca porządek publiczny, wynajął, odnajął lub udostępnił bezpłatnie mieszkanie osobie trzeciej bez zgody gminy, czy też zalega z czynszem za okres 3 miesięcy. Gmina może także zweryfikować dochód rodziny zamieszkującej takie mieszkanie. Jeśli zarobki dość mocno wzrosły, może dojść do utraty lokalu komunalnego.
Przeczytaj też inne nasze artykuły:
Pytania i odpowiedzi