Problem skrajnego ubóstwo wciąż jest obecny w Polsce. Zwykle dotyka on osób mających problemy z płynnością finansową, w efekcie nierzadko znajdują się one w złej sytuacji mieszkaniowej. Zdarza się też, że grozi im bezdomność.

Czasem pomocny może być najtańszy kredyt gotówkowy, który może wspomóc poprawę sytuacji finansowej. Zwykle jednak dobrym pomysłem jest zawnioskowanie o mieszkanie socjalne. Kto może je dostać i na jakich warunkach?

Czym jest mieszkanie socjalne?

W tym miejscu warto odpowiedzieć na kluczowe pytanie: co to znaczy „mieszkanie socjalne”? Wokół tego określenia pojawia się wiele pytań. W zasadzie mieszkanie socjalne to lokal przeznaczony dla osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji życiowej. Tu wymienia się ludzi ubogich, bezdomnych oraz chorych. Mieszkanie socjalne:

  • ma bardzo niski czynsz,
  • zwykle gorszą lokalizację,
  • zazwyczaj gorszy standard.

W zasadzie wyjaśniając, co to jest mieszkanie socjalne, trzeba wspomnieć o tym, jak ono wygląda. Ma ono najczęściej około 32-33 m2. W przypadku osoby samotnej musi być to co najmniej 10 m2, a przy rodzinach wieloosobowych zakłada się, że minimalna wielkość powinna uwzględniać co najmniej 5 m2 na jedną osobę.

Starając się o mieszkanie socjalne, trzeba podpisać umowę najmu z gminą – zwykle na 3 do 5 lat, choć można to przedłużyć. Gmina może wypowiedzieć najem.

Kto decyduje o przyznaniu mieszkania socjalnego?

Decyzję o przyznaniu mieszkania socjalnego podejmuje instytucja wynajmująca lokal mieszkalny, czyli miasto lub gmina. To one mają władzę nad procesem przyznawania lokali socjalnych oraz umieszczania wnioskodawców na odpowiedniej liście. W każdym urzędzie działają specjalne biura lub departamenty, takie jak na przykład Wydział Lokali Mieszkalnych, które zajmują się tego rodzaju sprawami.

Warto również zaznaczyć, że nie tylko miasto czy gmina mają władzę w tej kwestii. Sąd także może odegrać istotną rolę, zwłaszcza w przypadku postępowań eksmisyjnych. To sądy mogą podejmować decyzje dotyczące przyznania lokalu socjalnego w sytuacjach, gdy lokatorzy są zagrożeni eksmisją.

Przeczytaj: Wspomagane społeczności mieszkaniowe dla osób niepełnosprawnych

Kto może dostać mieszkanie socjalne?

Co do zasady mieszkanie socjalne przyznawane jest dla osób, które znajdują się w najtrudniejszej sytuacji życiowej i najbardziej potrzebują dachu nad głową. Kto więc może ubiegać się o mieszkanie socjalne?

Przede wszystkim osoby znajdujące się w skrajnym ubóstwie, osoby cierpiące na poważne choroby (w tym niepełnosprawne), kobiety w ciąży lub samotne matki oraz bezdomni. O mieszkanie socjalne mogą starać się także emeryci i renciści, szczególnie ci, których emerytury lub renty są niskie.

Często pojawia się przy tym pytanie: czy obcokrajowcy mają dostęp do mieszkań socjalnych? Okazuje się, że tak. Osoby spoza Polski również mogą ubiegać się o mieszkanie socjalne, o ile spełniają podobne kryteria dotyczące trudnej sytuacji życiowej i materialnej, jak obywatele Polski.

Jakie warunki trzeba spełnić, żeby dostać mieszkanie socjalne?

Jak starać się o mieszkanie socjalne? Osoby starające się o przyznanie takiego lokalu muszą wypełnić wniosek o zawarcie umowy najmu. Dokument ten trzeba zanieść do urzędu gminy lub miasta. Pytający o to, jak dostać mieszkanie socjalne powinni pamiętać o tym, że wzór wniosku można otrzymać w konkretnym urzędzie lub też na stronie internetowej urzędu.

Uwaga!

Starając się o lokum, trzeba też wiedzieć o tym, że zwykle są przyznawane również punkty na mieszkanie socjalne. Urzędnicy w radzie miasta lub gminy określają drogą uchwały system kwalifikacji punktowej. Osoby, które otrzymały pewne minimum punktów wynikających z trudnej sytuacji życiowej, mogą liczyć na mieszkanie socjalne.

Oczywiście, im więcej punktów, tym większe szanse na mieszkanie socjalne. Warunki życiowe, które zostaną określone za szczególnie złe, mogą usprawnić proces przyznawania lokalu socjalnego.

Jak dostać mieszkanie socjalne?

Aby ubiegać się o mieszkanie socjalne, musisz najpierw złożyć wniosek w urzędzie miasta lub gminy, który można pobrać osobiście lub znaleźć na stronach internetowych odpowiednich instytucji. Wniosek powinien zawierać wszystkie niezbędne informacje: dane osobowe wnioskodawcy oraz członków gospodarstwa domowego, w tym adres dotychczasowego zamieszkania, PESEL oraz numer dowodu osobistego.

Konieczne jest także dołączenie odpowiednich załączników potwierdzających zawarte w nim informacje, takie jak deklaracja o dochodach, oświadczenie o stanie majątkowym czy zaświadczenie o miejscu zameldowania. Po złożeniu wniosku procedura dalszego postępowania wygląda mniej więcej następująco:

  1. Weryfikacja formalna złożonych wniosków przez urząd.
  2. Weryfikacja merytoryczna, podczas której wnioskodawcom przyznaje się punkty na podstawie określonych kryteriów.
  3. Tworzenie projektów list mieszkaniowych, które są oficjalnie zatwierdzane przez odpowiednie organy, np. prezydenta miasta.
  4. Publikacja list mieszkań socjalnych, w tym umieszczenie ich w biuletynie informacji publicznej.
  5. Wnioskodawcy mają 30 dni na złożenie odwołań od decyzji urzędu.
  6. Po rozpatrzeniu odwołań, publikowane są ostateczne listy osób uprawnionych do mieszkań socjalnych.
  7. Podpisanie umów najmu socjalnego z osobami, które otrzymały przydział mieszkań.

Warto wiedzieć: Dodatek mieszkaniowy. Sprawdź, czy Ci przysługuje!

Jakie dokumenty są potrzebne do uzyskania lokalu socjalnego?

Jakie dokumenty trzeba złożyć, aby móc liczyć na mieszkanie socjalne?

  • Wniosek – podstawowy dokument, jak zostało to już wspomniane, wzór można znaleźć na stronie urzędu lub w placówce.
  • Deklaracje o wysokości dochodów w gospodarstwie domowym,
  • Oświadczenie o stanie majątkowych poszczególnych członków gospodarstwa domowego,
  • Zaświadczenie z urzędu potwierdzające miejsce ostatniego zameldowania wszystkich członków gospodarstwa domowego,
  • Przedstawienie innych dokumentów, które może wymagać konkretny urząd.

Jak napisać podanie o mieszkanie socjalne?

Składając wniosek lub też podanie o mieszkanie socjalne w treści powinniśmy zawrzeć podstawowe dane personalne, czyli numer PESEL, adres zamieszkania oraz adres korespondencyjny, a do tego numer telefonu oraz adres email. Powinny być to dane wszystkich osób, które obejmuje wniosek.

Warto przy tym pomyśleć o tym, jak umotywować wniosek o mieszkanie socjalne. Warto w treści zwrócić uwagę na trudną sytuację życiową i podkreślić potrzebę otrzymania mieszkania socjalnego.

Jak złożyć wniosek o mieszkanie socjalne?

Wniosek o mieszkalne socjalne należy złożyć osobiście w urzędzie miasta lub gminy. Istnieje także możliwość wysłania wniosku pocztą tradycyjną.

Czy możliwe jest złożenie wniosku online? To zależy od urzędu właściwego dla danej sprawy. Warto więc każdorazowo dopytać się o taką możliwość.

Gdzie złożyć wniosek o mieszkanie socjalne?

Wniosek o mieszkanie socjalne należy złożyć w urzędzie gminy odpowiednim dla miejsca zamieszkania. Zazwyczaj jest to Wydział Spraw Mieszkaniowych w danym urzędzie.

Ile trzeba zarabiać, aby dostać mieszkanie socjalne?

W tym miejscu warto wyjaśnić, jaki trzeba mieć dochód, aby otrzymać mieszkanie socjalne. Przede wszystkim należy pamiętać o tym, że kryterium dochodowe każdorazowo jest ustalane przez konkretne gminy. Zwykle jest to uzależnione od wielkości ośrodka miejskiego lub wiejskiego, na którego terenie rozpatrywane są wnioski.

Dochód na mieszkanie socjalne nie może przekroczyć pewnego progu – który osobno jest wskazywany dla gospodarstwa jednoosobowego oraz osobno dla gospodarstwa wieloosobowego. Jako przykład można podać Kraków. Jaki dochód na mieszkanie socjalne tam obowiązuje? Dokładne stawki możesz sprawdzić w tabeli poniżej, dotyczą one Krakowa.

Kryterium

Gospodarstwo jednoosobowe

Gospodarstwo dwuosobowe

Gospodarstwo wieloosobowe

Umowa najmu lokalu

≤ 180% (3 205,73 zł)

≤ 155% (2 760,49 zł)

≤ 130% (2 315,25 zł)

Dla placówek oświatowych

≤ 350% (6 233,36 zł)

≤ 300% (5 342,88 zł)

≤ 250% (4 452,40 zł)

Ponowna umowa (lokale socjalne)

≤ 230% (4 096,21 zł)

≤ 205% (3 650,97 zł)

≤ 180% (3 205,73 zł)

Ile wynosi czynsz za mieszkanie socjalne?

Nie da się ukryć, że koszty wynajmu mieszkań powszechnie poszły w górę. Ile kosztuje mieszkanie socjalne obecnie? Wciąż stawki są wyjątkowo niskie, jednak wyraźnie wzrosły w stosunku do tego, ile kosztowały jeszcze 2-3 lata temu.

Ile się płaci za mieszkanie socjalne w 2024 roku? Stawki wynoszą od 2,5 do 3,5 zł za metr kwadratowy. To oznacza, że w przypadku przykładowego lokalu o powierzchni 32 m2 zapłaci się miesięcznie od 80 do 112 złotych.

Dowiedz się więcej: Mieszkanie za remont z urzędu miasta. Na czym to polega?

Ile się czeka na mieszkanie socjalne?

W związku z wysokim zapotrzebowaniem na mieszkania socjalne obecnie konieczne jest uzbrojenie się w cierpliwość. Średni czas oczekiwania przekracza nawet 3 lata. Warto jednak przy tym pamiętać o tym, że wiele zależy od konkretnej sytuacji życiowej, a także od konkretnego województwa, a nawet urzędu.

Obecnie są prowadzone projekty mające na celu zwiększenie liczby dostępnych mieszkań socjalnych, rozwijając tym samym mieszkalnictwo, jednak zapotrzebowanie wciąż jest bardzo duże. A ile się czeka na mieszkanie socjalne po eksmisji?

Z założenia brak lokum stanowi powód wstrzymania eksmisji, więc powinno to motywować urzędy do przyśpieszenia procesu. Jednak i tu proces oczekiwania może się wydłużyć nawet do kilku lat.

Jak długo można mieszkać w lokalu socjalnym?

Mieszkanie socjalne z zasady jest przyznawane tymczasowo. Dokładny czas przyznania mieszkania jest zależny od decyzji urzędu. Przeważnie jednak umowa najmu jest podpisywana na 3 do 5 lat (choć może być też tylko na rok!).

Warto wiedzieć!

Umowę najmu socjalnego można przedłużyć, jeśli najemca znajduje się w trudnej sytuacji i nie ma możliwości wynajęcia oraz utrzymania innego lokalu. Czasem jednak można poprawić swoją sytuację finansową i można uzyskać możliwość starania się o np. mieszkanie komunalne.

Czy można wykupić mieszkanie socjalne?

Czy można wykupić mieszkanie socjalne z czasem? Niestety, nie. Mieszkania socjalne przeznaczone są wyłącznie na wynajem terminowy. Zdecydowanie łatwiej nabyć mieszkanie komunalne, choć i tu możemy napotkać pewne problemy.

Od czego zatem zależy możliwość wykupu mieszkania od gminy? Głównie od decyzji samej gminy. To właśnie ona decyduje, czy w ogóle zamierza sprzedać dane mieszkanie, a jeśli tak, to na jakich warunkach. Ponadto gmina ma również prawo do samodzielnego ogłoszenia sprzedaży wybranych mieszkań.

Nie przegap: Kiedy możemy stracić prawo do mieszkania komunalnego?

Czy można stracić mieszkanie socjalne?

Kiedy można stracić mieszkanie socjalne? Takie ryzyko pojawia się, gdy:

  • Najemca odnajmie lokal osobom trzecim,
  • Najemca będzie zalegać z czynszem co najmniej 3 miesiące,
  • Najemca nabędzie prawa do innego lokalu,
  • Najemca będzie nieobecny w mieszkaniu co najmniej rok,
  • Najemca nie będzie użytkować lokalu zgodnie z przeznaczeniem,
  • Budynek odzyskają właściciele prywatni,
  • Korzystanie przez najemcę z lokalu będzie uniemożliwiało lub utrudniało zamieszkanie budynku innym osobom.

Jak przyśpieszyć przydział mieszkania socjalnego?

Istnieje możliwość poprawienia swojej sytuacji w kwestii oczekiwania na mieszkanie socjalne. Można wnieść wniosek o przyśpieszenie przydziału mieszkania socjalnego. W tego typu dokumencie konieczne jest złożenie uzasadnienia dla takiego działania.

Warto w nim powołać się na pogorszenie się sytuacji życiowej w stosunku do momentu, w którym po raz pierwszy złożyło się wniosek o mieszkanie socjalne. Tu wskazuje się zarówno gorszą sytuację życiową, jak i finansową. Można powołać się m.in. na utratę pracy, świadczeń, urodzenie dziecka oraz pogorszenie się stanu zdrowia.