Społeczności mieszkaniowe mają wesprzeć osoby wykluczone ze względu na swoją niepełnosprawność i umożliwić im samodzielność oraz lepsze warunki bytowe, bez konieczności ratowania się chwilówkami przy comiesięcznej konieczności uiszczenia czynszu. Dowiedz się, komu przysługuje mieszkanie dla niepełnosprawnych i kto odpowiada za realizację programu. Poznaj procedurę wnioskowania o zgłoszenie się jako realizator projektu, a także jako beneficjent projektu (osoba niepełnosprawna).

Czym są wspomagane mieszkania?

Mieszkalnictwo wspomagane to forma świadczeń społecznych dedykowanych dla osób wymagających wsparcia. Udostępnianie specjalnie dostosowanych mieszkań pozwala prowadzić niezależne życie w społeczności lokalnej. Z takich lokali mieszkalnych korzystają w szczególności osoby z niepełnosprawnościami, osoby starsze, bezdomni czy osoby opuszczające zakład karny.

Celem mieszkań wspomaganych jest wspomożenie prowadzenia samodzielnej egzystencji poza rodziną lub wieloosobową placówką opieki przy fachowym wsparciu wykwalifikowanych asystentów.

Wspomagane mieszkania to jedna z najskuteczniejszych formy pomocy dla osób niepełnosprawnych. Mieszkalnictwo jest realizowane w typowym lokalu mieszkalnym, gdzie zaspokajane są nie tylko mieszkaniowe potrzeby lokatorów, ale także ich specyficzne wymagania związane z ich schorzeniami. Mieszkanie dla osoby niepełnosprawnej zawiera pakiet świadczeń, które mają służyć zwiększeniu samodzielności, zaradności życiowej oraz pogłębieniu relacji ze społeczności przez rozwijanie kompetencji osobistych i społecznych.

Z reguły pomoc niepełnosprawnym w ramach WSM obejmuje także trening mieszkaniowy przeprowadzony w lokalu mieszkalnym przeznaczonym na cele budownictwa wspomaganego. Po przeprowadzonym treningu lokal może stać się mieszkaniem docelowym osoby niepełnosprawnej, ale nie musi, jeśli specjalista stwierdzi, że użytkownik nie jest gotowy na samodzielne mieszkanie. 

Wspomagane społeczności mieszkaniowe to znacznie lepsze rozwiązanie dla osób niepełnosprawnych niż mieszkania komunalne, gdyż są dopasowane do ich potrzeb, Jednocześnie w jednym zespole budynków mieszka wiele osób z niepełnosprawnością, co daje większe szanse na ich aktywizację społeczną wśród społeczności.

Na czym polega program Wspomagane społeczności mieszkaniowe?

Program rządowy „Samodzielność – Aktywność – Mobilność!” jest finansowy z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). W ramach programu zostanie rozdysponowane 600 mln na udogodnienia dla osób niepełnosprawnych w trzech obszarach:

  • mieszkania dla osób niepełnosprawnych,
  • programy mieszkaniowe dla osób z niepełnosprawnościami,
  • finansowanie tworzenia nowych Warsztatów Terapii Zajęciowej (WTZ) i Zakładów Aktywności Zawodowej (ZAZ),
  • program samochodowy.

Z kolei 200 mln złotych zostało przekazane do Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych celem stworzenia wypożyczalni technologii wspomagających.

W ramach programu Wspomagane Społeczności Mieszkaniowe ma zostać utworzone 50 mieszkań, które zapewnią zakwaterowanie 600 osobom o znacznym stopniu niepełnosprawności. 

O innej gałęzi programu przeczytasz tu: Czym jest program Mieszkanie dla Absolwenta? Do kogo jest kierowany?

Nowo utworzone mieszkania WSM będą złożone z odrębnych zespołów mieszkalnych liczących od 2 do 6 mieszkańców. Każdemu mieszkańcowi będzie przysługiwać pokój jednoosobowy o powierzchni nie mniejszej niż 15 m. kw., a na dwa pokoje ma przypadać co najmniej jedna łazienka. Dodatkowo w każdym zespole mieszkaniowym musi znajdować się pokój dzienny i kuchnia (lub pokój dzienny z aneksem kuchennym) oraz pomieszczenie dla asystentów.

Łącznie powierzchnia użytkowa przypadająca na jednego mieszkańca nie może być mniejsza niż 30 m kw. 

Pomoc dla niepełnosprawnych 2022 w ramach WSM jest realizowana zgodnie ze standardami deinstytucjonalizacji i ma na celu wypełnienie luki na rynku świadczeń społecznych w obrębie mieszkalnictwa wspomaganego, dedykowanego dla osób o najwyższej potrzebie wsparcia.

Dla kogo kierowane są Wspomagane społeczności mieszkaniowe?

Program WSM będzie realizowany w latach od 2022 do 2025. Adresatem programu są organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, które zdecydują się na utworzenie infrastruktury mieszkalnictwa wspomaganego dla osób niepełnosprawnych. Są oni zarówno beneficjentem, jak i organem prowadzącym WSM.

Organizacje pozarządowe muszą spełnić wiele formalności i mieć określony sposób prowadzenia działalności, aby w ogóle zakwalifikować się na pomoc niepełnosprawnym. O procedurze wnioskowania opowiemy w dalszej części artykułu.

Zobacz też: Zasiłek celowy w 2022. Zobacz, na co i w jakiej wysokości jest przyznawany

Do 31 grudnia 2023 roku będzie odbywać się zawieranie umów z organizacjami pozarządowymi, które zdecydują się na udział w programie „Samodzielność – Aktywność – Mobilność!”, jednakże nie dłużej niż do wyczerpania się środków na realizację programu.

Jakie rodzaje społeczności przewiduje program?

W specjalnie zaprojektowanym budynku lub zespole budynków każdy użytkownik ma dostęp do własnego pokoju z łazienką. Do dyspozycji lokatora ma należeć aneks kuchenny lub miejsce do jego zorganizowania.

Z kolei zaadaptowany na potrzeby WSM budynek lub zespół budynków musi spełniać warunki dostępności dla osób z niepełnosprawnościami. Wymagania mieszkalne odnośnie zaadaptowanej nieruchomości są podobne do nowo powstałego zespołu budynków.

W zespole mieszkań, zlokalizowanych w jednym lub kilku sąsiadujących budynkach wielorodzinnych, szeregowcach lub domach jednorodzinnych w każdym mieszkań może mieszkać maksymalnie 4 osoby. Warunki mieszkania są podobne jak w nowo wybudowanym kompleksie WSM. W wyjątkowych sytuacjach dopuszczalne są odstępstwa od norm dotyczących metrażu pokojów (do 25 proc.) oraz powierzchni użytkowej na jedną osobę (do 20 proc.).

Brakuje Ci środków na utrzymanie mieszkania? Zobacz: Czym są mieszkania bezczynszowe? Czy warto w takie zainwestować?

Kiedy mieszkania wspomagane w ramach społeczności zostaną oddane do użytku?

Mieszkania dla niepełnosprawnych raczej nie będą dostępne w bieżącym 2022 roku. Niedawno ruszył pierwszy nabór wniosków o uczestnictwo w programie WSM, dlatego też potrzeba trochę czasu, aby mieszkania były udostępnione dla osób wymagających wsparcia.

Termin oddania mieszkania dla niepełnosprawnych zależy od terminu podpisania umowy z PFRON o realizację utworzenia budynku lub zespołu budynków WSM przez organizację pozarządową. Program ma być realizowany w latach 2022-2025 roku, więc można się spodziewać, że do czasu zakończenia trwania programu będą dostępne wszystkie mieszkania w ramach społeczności mieszkaniowej.