Numer PESEL to dane osobowe, które są potrzebne przy zaciąganiu rozmaitych zobowiązań. Niestety, gdy ktoś wejdzie w posiadanie tego numeru (co nie jest aż tak trudne), może wzbogacić się naszym kosztem. Zabezpieczenie PESEL przed wyciekiem, kradzieżą czy też po prostu poznaniem przez obcą osobę jest jednak możliwe. 

  • Numer ten nie jest jedyną ważną daną, ale należy do grona kluczowych, dlatego szczególnie mocno chroń swój PESEL. 
  • Zastrzegając numer PESEL, wyślesz sygnał do instytucji finansowych, żeby nie udzielały pożyczek i kredytów niezależnie od tego, jakie jeszcze dane poda potencjalny pożyczkobiorca. 
  • Jeśli po jakimś czasie zdecydujesz, że chcesz wziąć np. najtańszy kredyt gotówkowy, możesz wycofać zastrzeżenie numeru PESEL. 

Czym jest usługa zastrzeż PESEL? 

Zastrzeżenie numeru PESEL jest specjalną usługą wprowadzoną w aplikacji mObywatel 2.0 przez Ministerstwo Cyfryzacji. Jest to rządowa odpowiedź na palący problem coraz częstszych sytuacji, w których oszuści zaciągają pożyczki na obce dane. 

Nowa usługa pozwala na skuteczne zastrzeżenie PESEL tak, aby można też było sprawdzić, jakie firmy i kiedy sprawdzały te dane. Dzięki temu możemy mieć też informację o tym, czy były podejmowane próby zaciągnięcia pożyczki. 

A od kiedy można zastrzec PESEL? Usługa ta jest dość świeża, gdyż dopiero od kilku miesięcy działa w pełni dla obywateli. Kluczowe jest jednak to, że od 1 czerwca 2024 roku został nałożony nowy obowiązek.

Dowiedz się też: Jak firmy pożyczkowe mogą wyłudzać pieniądze i jak się przed tym chronić?

Jak zastrzec PESEL krok po kroku? 

Jedną z najprostszych metod zastrzeżenia numeru PESEL jest skorzystanie z drogi internetowej. Do zrobienia tego potrzebujemy jednego z poniższych: 

  • Profilu zaufanego; 
  • E-dowodu; 
  • Podpisu kwalifikowanego; 
  • Danych do logowania do bankowości elektronicznej. 

A jak wygląda procedura? Jak zastrzec PESEL online? Instrukcja krok po kroku, jak zastrzec PESEL przez profil zaufany lub inną metodę logowania: 

  1. Wejdź na stronę gov.pl https://www.gov.pl/web/gov/zastrzez-swoj-numer-pesel-lub-cofnij-zastrzezenie  
  2. Następnie wybierz przycisk „Zastrzeż PESEL lub cofnij zastrzeżenie”  - zostaniesz automatycznie przeniesiony do opcji wyboru zalogowania w mObywatel.gov.pl 
  3. Zaloguj się poprzez jedną ze wspomnianych wcześniej opcji logowania! 
  4. Wybierz „Zastrzeż PESEL” – wybierz czy chcesz zastrzec PESEL bezterminowo, czy też do określonego dnia oraz godziny. 

Na tym procedura się kończy. A czy można zastrzec PESEL, jeśli nie chcemy lub nie potrafimy skorzystać z opcji mObywatel 2.0? Tak, na szczęście możemy to zrobić. Gdzie można zastrzec PESEL w takiej sytuacji? Można to zrobić w dowolnym urzędzie gminy. Krok po kroku wygląda to następująco: 

  1. Należy wydrukować wniosek o zastrzeżenie numeru PESEL lub cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL. Wniosek można wydrukować ze strony ministerstwa, ale też można w urzędzie poprosić urzędnika o wydrukowanie wniosku z systemu. 
  2. Wypełniamy wniosek – zarówno samodzielnie w domu, jak i poprzez wygenerowanie przez urzędnika. 
  3. Podpisujemy wniosek. 
  4. Składamy wniosek w urzędzie gminy. 

Przeczytaj też: Dane wrażliwe - co je wyróżnia i kiedy można z nich korzystać?

Jak cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL? 

Procedura ta jest bardzo prosta. W zasadzie wypełniamy dokładnie te same kroki, co przy zastrzeganiu numeru PESEL, ale z jedną różnicą w przypadku opcji „przez internet”. Zamiast opcję „zastrzeż PESEL” wybieramy „cofnij zastrzeżenie”. Oczywiście, możemy to również zrobić w urzędzie gminy – ponownie po wydrukowaniu właściwego wniosku i wypełnieniu go. 

Kto może zastrzec swój PESEL? 

Odpowiedź jest bardzo prosta: każda osoba pełnoletnia posiadająca numer PESEL może go zastrzec. Nie ma więc tutaj żadnych ograniczeń. Usługa ma na celu ochronę przed wzięciem kredytu na nasze dane, więc potencjalnie każdy pełnoletni (czyli osoba, której może być udzielona pożyczka) może to zrobić na powyższe sposoby. 

Jakie dokumenty są potrzebne do zastrzeżenia numeru PESEL? 

Jeżeli chodzi o dokumentację, nie jest ona nazbyt skomplikowana. Przede wszystkim potrzebujemy wniosek o zastrzeżenie numeru PESEL, jeśli oczywiście chcemy go złożyć nie przez Internet, a w urzędzie gminy. Przy korzystaniu z opcji internetowej jedynie musimy poprawnie się zalogować np. na profil zaufany. 

W przypadku wizyty w urzędzie trzeba przygotować: 

  • W przypadku obywatela Polski - Paszport lub dowód osobisty (uwzględniany jest również dowód w aplikacji mObywatel). 
  • Cudzoziemiec – dokument podróży cudzoziemca lub inny dokument, który będzie potwierdzać zarówno jego tożsamość, jak i obywatelstwo. 
  • W przypadku obywateli Ukrainy lub też małżonków obywatela Ukrainy, ale bez ukraińskiego obywatelstwa – dokument z nadanym numerem PESEL ze statusem UKR lub inny dokument, na którego podstawie ustalono tożsamość w trakcie nadawania statusu UKR. 

Warto wiedzieć: Pożyczka na pesel - czy jest możliwa do uzyskania?

Co daje zastrzeżenie PESEL? 

Czy warto zastrzec PESEL? Okazuje się, że tak, a na dodatek jest to bardzo polecana metoda, która zwiększa nasze bezpieczeństwo. Przede wszystkim stanowi to bardzo skuteczną ochronę przed wyłudzeniem czegoś na nasze dane. W efekcie nikt nie zaciągnie na nas zobowiązania w postaci kredytu lub pożyczki.

A jeśli ktoś zrobił to w instytucji, która nie sprawdziła, czy PESEL zastrzeżono, będzie większa szansa na uniknięcie konsekwencji i udowodnienie swojej niewinności. Jeżeli chodzi o zastrzeżenie numeru PESEL, skutki nie będą dotyczyły np. rejestracji do lekarza czy załatwienia sprawy w urzędzie. 

Uwaga!

Od 1 czerwca 2024 roku obowiązują nowe przepisy dot. Zastrzeżenia PESELu. Nakładają one na instytucje finansowe obowiązek weryfikowania, czy PESEL nie jest przypadkiem zastrzeżony. Ma to się odbywać obowiązkowo np. przy wnioskowaniu o pożyczkę lub kredyt.

Aby wnioskować o zobowiązanie, musisz cofnąć zastrzeżenie. W przeciwnym razie bank czy firma pozabankowa nie powinna akceptować Twojego wniosku i udzielać kredytu.

Przeczytaj koniecznie: Jak sprawdzić, czy ktoś nie wziął na mnie chwilówki?

Jak sprawdzić, czy mój PESEL jest bezpieczny? 

Bezpieczeństwo jest niezwykle istotne, a poczucie, że nikt nie weźmie na nasze dane pożyczki, na pewno daje nam poczucie spokoju. Właśnie dlatego ochrona numeru PESEL to element, którego warto dopilnować zawczasu. Jeśli zastrzegliśmy ten numer, polecamy dodatkowo upewnić się, czy na pewno jest on bezpieczny w pełni. 

Jak chronić PESEL? Można przede wszystkim wejść na stronę mObywatela i tam sprawdzić, czy widnieje informacja o aktualnym zastrzeżeniu numeru PESEL. Możliwe jest też sprawdzenie, czy nie weryfikowano PESElu przy ewentualnej próbie zaciągania kredytu.

Informacje o próbie weryfikacji możemy znaleźć zarówno w Internecie (na stronie mObywatela oraz w aplikacji), jak i w dowolnym urzędzie gminy. Jeśli jednak obawiamy się, że wcześniej ktoś już mógł to zrobić i za późno zastrzegliśmy PESEL, warto wygenerować raport BIK.

Raz na pół roku można zrobić to za darmo – znajdziemy tam informacje właśnie o tym, czy ktoś nie wziął już na nas kredytu lub chwilówki. Ewentualnie warto również wygenerować np. raport KRD, gdzie będą informacje o ciążących na nas zadłużeniach.