Rząd, zachęcając do zatrudniania seniorów, w zeszłym roku ogłosił planowany projekt ustawy, który zakładałby wsparcie finansowe dla firm decydujących się zatrudnić osoby w wieku emerytalnym. Przy obecnej strukturze społeczeństwa, w którym spora część to osoby starsze, takie rozwiązanie jest bardzo istotne dla gospodarki. Jeszcze niedawno zastanawiano się, czy emeryt może pracować – 2022 rok pokazał, że tak. Znajdując się w trudnej sytuacji finansowej, bez oszczędności i przy skromnej emeryturze, nierzadko są zmuszeni dorabiać, lub szukać wsparcia finansowego w postaci dedykowanej pożyczki dla emeryta. 

W Polsce mamy do czynienia z dość niskim bezrobociem. Mimo to niepokojem może napawać starzenie się polskiego społeczeństwa. Tym samym zmianie ulega struktura wiekowa osób pracujących.

Rząd pracuje nad projektem dofinansowania na zatrudnienie emeryta

W ubiegłym roku w Radzie Ministrów trwały prace nad projektem ustawy zakładającym poprawę aktywizacji zawodowej wśród Polaków. Projekt ten nie był jednak wyłącznie pomysłem rządu, a realizacją jednego z założeń Krajowego Planu Odbudowy. Chodziło w nim o to, by dofinansować zatrudnianie osób, które są w wieku emerytalnym. W ten sposób firmy miały zyskać pieniądze w wysokości maksymalnej do 50% najniższej krajowej.

Projekt ustawy o aktywizacji zawodowej – bo na tej podstawie realizowany jest projekt – miał wejść w życie z początkiem 2023 roku. Jednym z założeniem było zreformowanie działania urzędów pracy, ponieważ zwykle trafiają do nich osoby, które nie poszukują aktywnie pracy, a chcą jedynie uzyskać zasiłek dla bezrobotnych. W związku z tym resort rodziny zaplanował program, który miałby zachęcać firmy do zatrudniania tych, którzy rzeczywiście są skłonni podjąć pracę.

Ustawa ma wprowadzać wsparcie pieniężne dla przedsiębiorców, którzy zatrudnią osoby w wieku emerytalnym. Nie wiadomo jednak, kiedy rzeczywiście wejdzie w życie, ponieważ zakładano, że będzie to 1 stycznia 2023 roku, niemniej projekt ten ciągle jest jeszcze opiniowany i na ten moment wciąż nie trafił pod obrady Sejmu i Senatu.

W ubiegłym roku ruszył już pilotażowy program, którego zasady działania były zbieżne z projektowaną przez rząd ustawą. Warszawa wyszła z projektem „Dobry pracownik nie ma wieku”. W ten sposób chciano sprawdzić, na ile osoby w wieku emerytalnym są chętne rzeczywiście pracować i czy jest możliwy ich powrót na rynek pracy. Poza tym był to też sposób na zorientowanie się, jakie rozwiązania mogłyby pomóc w osiągnięciu celu.

Program pilotażowy określał korzyści dla seniorów oraz dla przedsiębiorców. W przypadku tych pierwszych zachęcić miało to, że senior uzyska dodatkowe środki, a przy tym ma szanse podzielić się swoim doświadczeniem z młodszymi pracownikami. Poza tym osoba taka miałaby szansę uczestniczyć w szkoleniach, a także po prostu aktywnie wykorzystać swój czas – nie wszyscy chcą bowiem spędzać go w domu.

Z kolei pracodawca mógłby mieć w swoim zespole doświadczonego pracownika i ograniczyć wydatki dzięki dofinansowaniu. Wówczas dofinansowanie to wynosiło 1500 zł, co wynikało między innymi z faktu, że w ubiegłym roku wysokość płacy minimalnej sięgała około 3000 tysięcy złotych. Urząd Pracy Miasta Stołecznego Warszawy pozyskał na to środki od Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej. Przez 12 miesięcy testowano, jakie wyniki przyniesie program. Obecnie wciąż opracowywane jest podsumowanie, które pokaże, jakie były tego efekty.

Sprawdź: 500 plus dla emerytów. Jak uzyskać 500+ z ZUS i KRUS?

Na czym ma polegać program dofinansowania za zatrudnienie emeryta

Osoby, którym przysługuje już emerytura, a chcą nadal pracować, to wciąż duża grupa społeczna. Niewiele firm jednak chce zatrudniać seniorów, wybierając raczej młodych pracowników. W związku z tym konieczne stało się opracowanie takich rozwiązań, które zachęcą przedsiębiorców do oferowania pracy osobom w wieku emerytalnym. Zredukowałoby to również występowanie dyskryminacji ze względu na wiek.

Co zyskuje pracodawca, zatrudniając emeryta? Przede wszystkim pieniądze, które wykorzysta na uzyskanie doświadczonego pracownika. Należy wspomnieć, że są pewne warunki, pod którymi udzielone zostałoby takie wsparcie. Senior w wieku emerytalnym nie może pobierać świadczenia emerytalnego. Jest więc to czymś innym niż dorobienie do emerytury.

Według projektu ustawy o aktywności zawodowej powinny stosować zasady równego traktowania ze względu na wiek, płeć, pochodzenie, wyznanie, niepełnosprawność, orientację seksualną czy przekonania polityczne. Chodzi o wyrównywanie szans, by zapewnić równy dostęp do pracy osobom mającym problem z utrzymaniem bądź ponownym podjęciem aktywności zawodowej. Do grupy tej zaliczają się między innymi osoby starsze, a także rodzice z dziećmi.

Poza dofinansowaniem na zatrudnianie osób w wieku emerytalnym rządowy projekt ustawy przewiduje utworzenie funduszu dofinansowań na zdalne stanowiska pracy w miejscowościach, które są zagrożone marginalizacją. Oprócz tego dodatkowe pieniądze można będzie otrzymać za zatrudnienie rodzica na połowę etatu.

Ile ma wynosić dopłata za zatrudnienie emeryta?

Ile za zatrudnienie emeryta otrzyma przedsiębiorca, kiedy wejdzie w życie nowy program? Firma taka może otrzymać nawet 1800 zł, ponieważ wysokość dofinansowania wynosi 50 procent płacy minimalnej, wynoszącej obecnej prawie 3,5 tysiąca złotych (w drugiej połowie roku ma już wynosić 3600 zł). Należy wspomnieć, że najniższa krajowa jest wartością zmienną i w przyszłym roku będzie wynosić prawdopodobnie więcej. W związku z tym kwota dofinansowania będzie zależna od obowiązującej płacy minimalnej, co powoduje, że zaletą projektu jest nieokreślenie konkretnej kwoty dofinansowania.

Jak długo wypłacane będzie dofinansowanie do zatrudnienia emeryta?

Według przedstawionego przez rząd projektu ustawy o aktywności zawodowej dofinansowanie do zatrudnienia emeryta miałoby być wypłacane przez 24 miesiące, a więc dwa lata. W tym czasie z pewnością zmieni się kwota comiesięcznego dofinansowania, ponieważ w kolejnym roku 50% płacy minimalnej będzie wyższe.

Warunki otrzymania dofinansowania za zatrudnienie emerytów

Samo zatrudnienie osoby w wieku emerytalnym nie jest wystarczającym warunkiem, dzięki któremu otrzyma się dofinansowanie. Według projektu bowiem po okresie wypłaty pieniędzy dana firma musi zatrudnić seniora na co najmniej kolejnych 12 miesięcy. To gwarantuje seniorom stabilność zatrudnienia.

Poza tym, jak wspomniano już wcześniej, senior nie może pobierać świadczenia emerytalnego w czasie zatrudnienia. Powinien być natomiast zarejestrowany jako osoba bezrobotna.

Czy dofinansowanie za zatrudnienie emeryta to realna pomoc dla seniorów w Polsce?

W poprzednim roku pojawiały się debaty na temat tego, czy projektowana ustawa ma szansę zaktywizować seniorów. Obecnie bowiem osoby w wieku emerytalnym otrzymują świadczenie, które dla wielu z nich nie jest wysokie, niemniej bywa rekompensowane tak zwanymi „trzynastkami” czy „czternastą emeryturą”. Nie wiadomo też, czy seniorzy są chętni wrócić na rynek pracy, szczególnie w sytuacji, gdy z ich strony często pojawiają się negatywne opinie na temat ewentualnego podwyższenia wieku emerytalnego. Ci zaś, którzy chcą nadal pracować, często po prostu sobie dorabiają.

Polska to kraj, w którym bezrobocie jest na stosunkowo niskim poziomie. Niemniej jednak sporą obawę budzi struktura społeczeństwa, w którym zaczyna brakować młodych, a przybywa starszych. W związku z tym aktywizacja zawodowa seniorów niebawem może być koniecznością, by utrzymać gospodarkę.

Część osób starszych dorabia sobie do emerytur, otrzymując za to bardzo niskie pensje, by nie przekroczyć kwoty, która pozwala im na jednoczesną pracę i uzyskiwanie świadczenia.

W związku z tym program dofinansowań mógłby być dobrym rozwiązaniem, zwłaszcza dla tych osób, które z jakiegoś powodu straciły pracę na kilka czy nawet kilkanaście lat przed wiekiem emerytalnym i nie mogą do tej pory znaleźć nowej. Rynek pracy chłonie bowiem osoby młode, wypierając te starsze. To z kolei rodzi pomysły na projekty obywatelskie, takie jak chociażby emerytura stażowa.

Jeżeli chodzi o zatrudnienie emeryta, korzyści dla pracodawcy są naprawdę spore. Można to porównać do dofinansowania na zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami, z którego chętnie korzystają firmy. Równie opłacalne i zachęcające może być więc dopłata do zatrudnienia seniorów. Minimum 1800 zł miesięcznie jest wartą uwagi kwotą, gdyż dopłacając niewiele więcej, pracodawca będzie mieć w swoim zespole doświadczonego, dobrego pracownika.