Z tego artykułu dowiesz się:
Rozwód może pociągać za sobą pogorszenie sytuacji finansowej jednej ze stron. W takich przypadkach niektóre osoby szukają pomocy u rodziny, sięgają po kredyt gotówkowy lub inną formę wsparcia.
Warto jednak wiedzieć, że w niektórych sytuacjach to właśnie były partner ma obowiązek zapewnienia wsparcia finansowego osobie, która ucierpiała wskutek rozwodu. Dzisiaj dokładnie wyjaśnimy, kiedy należą się alimenty na żonę i jak odnosi się do tego prawo. Zwróć uwagę, że:
- przepisy regulujące alimenty na żonę lub męża znajdują się w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy,
- alimenty na małżonka może żądać małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku,
- jeśli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą pogorszenie sytuacji finansowej małżonka niewinnego, sąd może przyznać alimenty nawet jeśli były małżonek nie znajduje się w niedostatku.
- wysokość alimentów jest uzależniona od uzasadnionych potrzeb żony oraz możliwości zarobkowych męża.
Kiedy przysługują alimenty na byłego małżonka?
Przepisy dotyczące alimentacji wydają się skomplikowane i niejasne. Wiele osób zastanawia się, kiedy przysługują alimenty na żonę lub męża – w jakich przypadkach eks partner może zostać zobowiązany do łożenia na utrzymanie byłej żony. Czy mąż ma obowiązek utrzymywać żonę?
Kiedy mąż musi płacić alimenty na żonę? Kodeks rodzinny i opiekuńczy wyróżnia dwa przypadki:
- kiedy małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozpadu małżeństwa, znajduje się w niedostatku,
- kiedy przy rozwodzie jedna ze stron zostanie uznana za wyłącznie winną rozpadu małżeństwa, a rozwód wiąże się z pogorszeniem sytuacji materialnej małżonka niewinnego, nawet jeśli ten nie znajduje się w niedostatku.
Jak się zatem okazuje, to czy były mąż musi płacić alimenty na żonę, w dużej mierze zależy od tego, czy zostanie orzeczona wina którejś ze stron. Alimenty mogą jednak być nałożone przez sąd nie tylko w sytuacji rozwodu z orzeczeniem o winie. Poniżej omówimy szerzej te dwie sytuacje.
Polecamy także: Ile kosztuje rozwód w Polsce? Sprawdź koszty rozwodu
Rozwód bez orzeczenia o winie a alimenty
Kiedy dwoje ludzi postanawia się rozwieść, sąd może udzielić im rozwodu bez orzekania o winie. Teoretycznie, kiedy żadna ze stron nie jest winna rozpadu małżeństwa, zarówno jedna, jak i druga osoba może ubiegać się o alimenty. Jakie są przesłanki do ustalenia przez sąd alimentów na małżonka po rozwodzie?
Według Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania. Alimenty na żonę po rozwodzie muszą odpowiadać jej usprawiedliwionym potrzebom.
Rozwód z winy małżonka a alimenty
Inaczej wygląda sytuacja, gdy jeden z małżonków jest uznany za wyłącznie winnego rozpadu związku – czyli wtedy, gdy winna jest jedna strona.
Alimenty na żonę po rozwodzie z winy męża będą przysługiwały, gdy w wyniku rozwodu sytuacja finansowa żony ulegnie pogorszeniu. W takiej sytuacji były mąż jest zobowiązany do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb żony, nawet jeśli ta nie znajduje się w niedostatku.
Alimenty na żonę w trakcie małżeństwa i w separacji
Zgodnie z art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, małżonkowie są, każdy według swoich możliwości, zobowiązani do przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny. Co w przypadku, gdy jedna ze stron nie wywiązuje się ze swoich obowiązków?
Prawo dopuszcza alimenty na żonę w trakcie małżeństwa, chociaż to tylko potoczna nazwa – w rzeczywistości jest to zupełnie inne świadczenie. Według przepisów sąd może nakazać, by pensja lub inne należności przypadające mężowi były wypłacane do rąk drugiego małżonka.
Nie są to zatem stricte alimenty na żonę bez rozwodu. Świadczenie to zachowuje moc w trakcie separacji, a nawet po rozwodzie, jednak może być uchylone przez sąd.
Sprawdź: Komu przysługują alimenty natychmiastowe?
Alimenty na byłego małżonka w niedostatku
Jak wspomnieliśmy, alimenty mogą być przyznane w sytuacji, kiedy małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozpadu małżeństwa, znajduje się w niedostatku. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie opisuje wprost pojęcia „niedostatku”.
W praktyce jednak okazuje się, że stan ten musi być niezawiniony, a np. spowodowany chorobą lub innymi usprawiedliwionymi okolicznościami. Alimenty na żonę, która nie pracuje z własnej woli, nie zostaną przyznane – jeśli może samodzielnie się utrzymać, to sąd nie powinien przychylić się do wniosku.
Warto jednak pamiętać, że sąd bierze pod uwagę wszelkie okoliczności, a zatem w niektórych przypadkach może orzec alimenty na żonę, która pracuje, ale nie osiąga dochodów wystarczających, żeby się utrzymać, a stan ten jest spowodowany czynnikiem niezależnym od niej, który np. niepełnosprawnością.
Kto może starać się o alimenty?
Kiedy przy rozwodzie nie została orzeczona wina którejkolwiek ze stron, były małżonek może starać się o alimenty, musi jednak udowodnić, że znalazł się w niedostatku. Jak wspomnieliśmy, samo pojęcie „niedostatku” nie zostało sprecyzowane przez przepisy, a zatem sąd, przyznając alimenty, może kierować się różnymi względami.
W takiej sytuacji osoba starająca się o alimenty (np. była żona) powinna przestawić jak najwięcej dowodów na to, że jest w trudnej sytuacji finansowej i nie może samodzielnie zaspokajać swoich potrzeb. Warto zgromadzić i przedstawić w sądzie faktury, dokumentację medyczną, zaświadczenia lekarskie i inne dokumenty, które potwierdzą potrzeby osoby starającej się o uzyskanie alimentów.
W sytuacji, gdy rozwód następuje z wyłącznej winy małżonka, druga strona nie musi wykazać, że znalazła się w niedostatku. Wystarczy, że rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie jej sytuacji majątkowej. Oczywiście w tej sytuacji małżonek będący winny nie może żądać alimentów na siebie.
Dowiedz się także: jakie są warunki korzystania z funduszu alimentacyjnego?
Od czego zależy wysokość alimentów na małżonka?
Wysokość alimentów na byłą żonę lub męża zależy od:
- uzasadnionych potrzeb małżonka starającego się o przyznanie alimentów,
- możliwości zarobkowych drugiej strony.
To, ile sąd przyzna alimentów, nie będzie zatem zależało od faktycznych zarobków eks małżonka, a od jego możliwości. Jeśli doświadczony prawnik wykaże, że jego dochód jest niski, to sąd, biorąc pod uwagę możliwości zarobkowe, np. szanse na pracę w renomowanej kancelarii, i tak może orzec wysokie alimenty wobec jego byłej żony.
Może się więc zdarzyć, że kwota alimentów przewyższy realne dochody eks małżonka. Takie przepisy mają na celu ochronę osób, wobec których zasądzono alimenty.
Ile wynoszą alimenty na małżonka?
Jak obliczyć alimenty na żonę? Pamiętajmy o tym, że ustawowo nie istnieją minimalne alimenty na małżonka. Ich wysokość nie jest regulowana żadnymi przepisami prawnymi, a to, ile dokładnie będą wynosić, jest uzależnione od wielu kwestii.
Ile mogą wynosić alimenty na żonę? O tym decyduje sąd, który bada możliwości zarobkowe byłego męża, jego sytuację materialną oraz niedostatek, w jakim znalazła się strona niewinna. Istotne jest również to, kto ponosi winę za rozpad małżeństwa i czy jest ona wyłączna oraz jak mocno spadł poziom finansowy żony po rozwodzie.
W związku z tym, jeśli interesują nas alimenty na żonę, wysokość takiego świadczenia będzie ustalona indywidualnie. Nie są określone również orientacyjne kwoty czy tzw. widełki, wedle których sąd nakłada obowiązek. Jeśli po rozwodzie ex-żona żyje w skrajnej biedzie, alimenty będą wynosić o wiele więcej niż wtedy, gdyby jej poziom życia niewiele się zmienił.
Ile wynoszą średnie alimenty na żonę? Nie ma określonej wysokości. Mogą przyjmować kwoty od kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych. Należy też pamiętać, że otrzymywanie takiego świadczenia jest objęte obowiązkiem podatkowym. Według ustawy o z dnia 26 lipca 1991 r. o PIT z podatku zwolniona jest żona, która otrzymuje nie więcej niż 700 zł w wyniku wyroku lub ugody sądowej.
Wysokość alimentów – z orzeczeniem o winie lub bez
To, czy rozwód zakończył się orzeczeniem o winie, nie ma wpływu na wysokość przyznanych alimentów. Jak wcześniej wskazaliśmy, zasądzona kwota będzie zależała od uzasadnionych potrzeb strony oraz możliwości zarobkowych zobowiązanego.
Sąd weźmie pod uwagę wszelkie okoliczności, np. stan zdrowia osoby wnioskującej o przyznanie alimentów, a także to, w jakim stopniu pogorszyła się jej sytuacja po rozwodzie.
Jak długo trzeba płacić alimenty na byłą żonę?
Czy alimenty na żonę są dożywotnio? Wielu ex-mężów zadaje sobie pytanie, jak długo płaci się alimenty na byłą żonę? W przypadku braku orzeczenia o winie alimenty obowiązują przez okres pięciu lat od orzeczenia rozwodu. Termin ten może jednak ulec wydłużeniu w uzasadnionych okolicznościach.
Dożywotnie alimenty na żonę są orzekane w przypadku rozwodników wyłącznie winnych rozpadowi małżeństwa. W takiej sytuacji alimenty obowiązują bezterminowo, chociaż sąd może znieść ten obowiązek w niektórych przypadkach, np. gdy sytuacja finansowa byłego męża ulegnie pogorszeniu, a stan będzie niezawiniony.
Jeśli dochody są znacznie mniejsze, były mąż może ubiegać się sądownie o zmniejszenie kwoty alimentów lub całkowite zniesienie obowiązku. Jak więc widzimy to, ile czasu płaci się alimenty na żonę, zależy od ewentualnego orzeczenia o winie.
Kliknij: sprawdź, jak napisać pozew o alimenty i gdzie go złożyć
Kiedy wygasa obowiązek alimentacyjny na byłego małżonka?
Według przepisów alimenty na byłego małżonka wygasają z chwilą zawarcia przez niego nowego związku małżeńskiego. Obowiązek wygasa również w momencie śmieci osoby uprawnionej do alimentów.
Jak znieść alimenty na byłą żonę? Jeśli są do tego przesłanki, np. mąż stracił pracę i sam jest w niedostatku, może zwrócić się do sądu z wnioskiem o uchylenie obowiązku alimentacyjnego. Alimenty na rzecz małżonka mogą być uchylone, gdy żądanie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Dotyczy to również sytuacji, gdy osoba otrzymująca alimenty od lat żyje w innym związku i prowadzi wspólne gospodarstwo domowe, ale nie bierze ślubu z obawy o utratę alimentów.
Przeczytaj też inne nasze artykuły:
Pytania i odpowiedzi