Wiele osób zastanawia się, co to jest średnia krajowa. Jest to nic innego jak przeciętne wynagrodzenie Polaków, służące do określenia średniej wartości wskaźnika ekonomicznego dla całego kraju. Oblicza się ją poprzez podzielenie całkowitej sumy wynagrodzeń wypłacanych pracownikom w danym okresie przez liczbę tych pracowników.

Wynik daje wartość, która reprezentuje średnie wynagrodzenie jednej osoby, a dotyczy zatrudnionych na umowę o pracę czy przedsiębiorców. Jak można zauważyć, na przestrzeni lat średnie wynagrodzenie wzrastało. Jaka jest średnia krajowa 2024? Warto zajrzeć do informacji podanych przez GUS.

Ile wynosi średnia krajowa w 2024?

Wiemy, że na przestrzeni ostatnich lat średnia krajowa rosła. Jednak w styczniu 2024 roku GUS podał szczegóły dotyczące tego, ile wynosi realna średnia krajowa w tym roku. Jak wskazano, już w pierwszym miesiącu nowego roku zaobserwowano spadek wynagrodzenia brutto w sektorze przedsiębiorstw o 3,3%.

Dane te dotyczą stosunku do grudnia zeszłego roku. Kwestię tę tłumaczy się brakiem wypłat premii i nagród, które w okresie przedświątecznym miały miejsce. Te w dużej mierze wpłynęły na ostateczny wynik, ile zarabia przeciętny Polak netto.

Jednak patrząc na mediany wynagrodzeń, okazuje się, że dochody Polaków są o wiele niższe. Wskazują na to również statystyki dotyczące tego, jak dużo osób decyduje się na pożyczkę czy najtańszy kredyt gotówkowy.

Ile wynosi przeciętne wynagrodzenie w tym roku? W sektorze przedsiębiorstw w styczniu 2024 r. wynosiło 7768,35 zł brutto. W grudniu 2023 r. było to 8032,96 zł brutto.

Ile wynosi średnia krajowa na rękę?

Przeciętne wynagrodzenie brutto niewiele ma jednak wspólnego z tym, ile w rzeczywistości otrzymują Polacy „do kieszeni”. Średnia krajowa w Polsce netto wynosi nieco ponad 5600 zł.

Nie powinniśmy traktować tej kwoty jako tożsamą z najbardziej powszechnym wynagrodzeniem Polaków. Jest to tylko orientacyjna wartość, a to, ile zarabiamy w większości, jest wyliczane na podstawie mediany wynagrodzeń.

Przeczytaj też: Najniższa krajowa 2024. Ile będzie wynosiła najniższa krajowa w 2024 w Polsce?

Kiedy GUS podaje dane o przeciętnej płacy?

GUS każdego miesiąca publikuje dane dotyczące średniej krajowej. Dzięki temu możliwe jest porównywanie poszczególnych miesięcy pod względem płac i weryfikacja ich z uwzględnieniem miesięcy z lat poprzednich. Informacje są publikowane 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczą.

Oznacza to, że 20 lutego 2024 r. poznaliśmy szczegóły dotyczące tego, ile wynosiła średnia krajowa w styczniu. 20 marca z kolei zostaną opublikowane dane związane z minimalną płacą w lutym. W związku z tym nie jest jeszcze wiadomo, czy średnia płaca aktualnie jest na takim samym poziomie jak na początku roku, czy zaszły już jakieś zmiany w tej kwestii.

Jak liczona jest średnia krajowa?

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie można obliczyć na jeden sposób, który nie jest nazbyt skomplikowany. Chodzi o dodanie zarobków danej grupy pracowników (np. w sektorze przedsiębiorstw), a następnie podzielenie otrzymanej sumy przez przeciętną liczbę zatrudnionych osób w danym okresie. W ten sposób możemy otrzymać wynik będący tożsamy ze średnią krajową w danym miesiącu.

Jeśli zastanawiasz się, jak obliczyć przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika, pamiętaj, że obliczenia obejmują wyłącznie osoby zatrudnione na umowę o pracę. Kwestia ta dotyczy też wypłat z tytułu udziału zysku do podziału lub nadwyżki bilansowej w przypadku spółdzielni.

Przykład: Załóżmy, że chcemy obliczyć średnią krajową wynagrodzeń w uproszczonym modelu gospodarki. Mamy dane dotyczące miesięcznych wynagrodzeń w różnych sektorach, a naszym celem jest obliczenie średniej miesięcznej wartości wynagrodzenia na poziomie całego kraju.

Przykładowe dane:

  • Sektor A: 10 pracowników, każdy zarabia 3000 zł miesięcznie.
  • Sektor B: 15 pracowników, każdy zarabia 4000 zł miesięcznie.
  • Sektor C: 5 pracowników, każdy zarabia 5000 zł miesięcznie.

Aby obliczyć średnią krajową wynagrodzeń, należy:

1. Obliczyć całkowite wynagrodzenia w każdym sektorze.

  • Sektor A: 10 x 3000 zł = 30000 zł
  • Sektor B: 15 x 4000 zł = 60000 zł
  • Sektor C: 5 x 5000 zł zł = 25000 zł

2. Zsumować całkowite wynagrodzenia z wszystkich sektorów, aby uzyskać całkowitą sumę wynagrodzeń w skali kraju.

30000 zł + 60 000 zł + 25 000 zł = 115000 zł.

3. Zsumować liczbę pracowników we wszystkich sektorach, aby uzyskać całkowitą liczbę pracowników w kraju.

 10 + 15 + 5 = 30 pracowników

4. Obliczyć średnią krajową, dzieląc całkowitą sumę wynagrodzeń przez całkowitą liczbę pracowników.

115000 zł / 30 = 3833,33 zł.

Średnie wynagrodzenie w naszym przykładzie wynosi około 3833,33 zł miesięcznie.

Warto wiedzieć: Zdolność kredytowa przy najniższej krajowej - na jaki kredyt można liczyć?

Ile procent Polaków zarabia średnią krajową?

Jak już wspomniano, przeciętna płaca nie odzwierciedla najczęściej uzyskiwanych zarobków przez Polaków. Jest to wskaźnik określający przeciętną wartość dotyczącą wynagrodzeń, ale uwzględniający wyłącznie określone zatrudnienia.

Pozostaje pytanie: kto zarabia średnią krajową? Są to przede wszystkim osoby zajmujące stanowiska dyrektorskie i kierownicze, ale nie tylko. Między innymi:

  • Dyrektorzy generalni i zarządzający;
  • Kierownicy do spraw technologii informatycznych i telekomunikacyjnych;
  • Kierownicy w sektorze sprzedaży i marketingu;
  • Lekarze;
  • Prawnicy;
  • Księgowi;
  • Doradcy biznesowi;
  • Analitycy kredytowi;
  • Ekonomiści;
  • Inspektorzy budowlani;
  • Konstruktorzy maszyn;
  • Graficy komputerowi (starszy specjalista);
  • Agenci celni;
  • Nauczyciele akademiccy.

Jeśli chodzi o to, ile osób zarabia poniżej średniej krajowej, jest to zdecydowanie większość. Mimo że na ten rok nie ma jeszcze danych dotyczących tej kwestii, patrząc na ubiegły rok, można zauważyć, że nawet 2/3 osób pracujących w Polsce ma właśnie wynagrodzenie na niższym poziomie.

To, ile realnie zarabiają Polacy, określa wspomniana mediana wynagrodzeń. Niestety, GUS nie publikuje jej na bieżąco. Średnio informacje pojawiają się raz na dwa lata.

Zgodnie z raportem GUS opublikowanym w zeszłym roku (dotyczących roku 2022), przeciętne wynagrodzenie w październiku 2022 roku było wyższe od mediany wynagrodzeń prawie o 23%. Na tamten moment mediana wynagrodzeń wynosiła 5701,62 zł brutto. Co istotne, połowa pracujących zarabiała jeszcze mniej.

Sprawdź też ile trzeba zarabiać, żeby dostać kredyt?

Jak zmienia się średnia krajowa?

Średnia krajowa zarobków zmienia się w zależności od wielu elementów, jednak od kilku lat możemy zaobserwować jej stały wzrost. Przykładowo w porównaniu do stycznia poprzedniego roku, obecnie jest wyższa o 12,8%.

Sprawdź, jak zmieniała się kwota przeciętnego wynagrodzenia:

Rok

Średnia krajowa

2022

6346,15 zł

2023

7155,48 zł

2024 (styczeń)

7768,35 zł.

Średnia krajowa może różnic się także w zależności od województw. W związku z tym:

Województwo

Średnia krajowa 2022

Średnia krajowa 2023

Dolnośląskie

6562 zł

8678 zł

Kujawsko-pomorskie

5633 zł

6987 zł

Lubelskie

5646 zł

7172 zł

Lubuskie

5706 zł

7121 zł

Łódzkie

5903 zł

7567 zł

Małopolskie

6411 zł

8151 zł

Mazowieckie

7508 zł

9030 zł

Opolskie

5835 zł

7274 zł

Podkarpackie

5452 zł

6579 zł

Podlaskie

5742 zł

6891 zł

Pomorskie

6297 zł

8160 zł

Śląskie

6388 zł

8911 zł

Świętokrzyskie

5505 zł

6509 zł

Warmińsko-mazurskie

5427 zł

6638 zł

Wielkopolskie

5789 zł

6981 zł

Zachodniopomorskie

5809 zł

7301 zł.

Na co wpływa średnie wynagrodzenie krajowe?

Średnia płaca krajowa budzi wiele kontrowersji, zwłaszcza w kontekście tego, jaki ma wpływ na nasze finanse i faktyczne płace w kraju. Wiele osób uważa bowiem, że średnie krajowe wynagrodzenie nijak się ma z rzeczywistymi pensjami, jakie otrzymują Polacy.

Jednak, jak się okazuje, przeciętna płaca to bardzo istotny wskaźnik statystyczny, który służy do dokonywania istotnych porównań. Dzięki niej można zobaczyć, jak na przebiegu kilku ostatnich lat zmieniają się zarobki Polaków. Średnia krajowa zarobków w Polsce jest także pomocna, aby zweryfikować, jaka jest różnica w zarobkach w różnych regionach kraju.

Wskaźniki GUS dotyczące przeciętnego wynagrodzenia wykorzystują również niektóre instytucje. Przykładowo, prognozowana płaca przeciętna w gospodarce narodowej to punkt wyjścia do określenia wysokości składek ZUS dla przedsiębiorców.

Średnia płaca krajowa pomaga także ekonomistom w celu oceny stanu polskiej gospodarki i służy przy tworzeniu rozmaitych analiz, których celem jest porównanie poziomu wynagrodzeń w różnych krajach.