Czym jest Krajowy Rejestr Zadłużonych?

Krajowy Rejestr Zadłużonych to projekt publicznej bazy informacji o osobach zadłużonych, która w przeciwieństwie do innych istniejących do tej pory baz, ma być w dużym zakresie jawna. Może on więc na lata pogrzebać reputację osób, które nie spłacają nawet niewielkich pożyczek czy chwilówek.

O powstaniu podobnej bazy mówi się już od 2018 roku, kiedy to Rejestr Dłużników Niewypłacalnych miał zastąpić Centralny Rejestr Restrukturyzacji i Upadłości. Mimo zapowiedzi, że CRRiU wejdzie w życie 1 lutego 2019 roku, do tej pory nie powstał. Ostatecznie porzucono więc ten pomysł, a zamiast niego utworzony ma być właśnie Krajowy Rejestr Zadłużonych.

Głównym celem powstania nowego rejestru jest uproszczenie oraz przyspieszenie postępowań upadłościowych oraz restrukturyzacyjnych. Wciąż nie wiadomo jeszcze dokładnie, kiedy ma zacząć działać Krajowy Rejestr Zadłużonych. Od kiedy planowane jest jego działanie?

Rejestr ma rozpocząć funkcjonowanie od 1 grudnia 2020 roku. Oczywiście data ta może jeszcze ulec zmianie. Jeśli jednak okaże się, że będzie już aktywny, rejestr dostępny będzie w sieci, a wyszukiwania w nim darmowe. Mają znaleźć się w nim między innymi numery PESEL, REGON oraz NIP dłużników.

Kto może trafić do Krajowego Rejestru Zadłużonych?

Krajowy Rejestr Zadłużonych na być bazą, w której znajdą się informacje o dłużnikach. Kto dokładnie powinien obawiać się wpisu do tego rejestru? Zgodnie z art.2 Ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych do bazy mogą trafić:

  • osoby fizyczne, osobach prawne oraz firmy, wobec których są lub były prowadzone postępowania restrukturyzacyjne, upadłościowe lub wtórne postępowania upadłościowe,
  • przedsiębiorcy, wobec których jest lub było prowadzone postępowanie o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej oraz pełnienia funkcji w organach nadzorczych i zarządczych,
  • wspólnicy osobowych spółek handlowych, którzy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem, jeżeli ogłoszono upadłość konsumencką, wszczęto wtórne postępowanie upadłościowe wobec spółki lub oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości spółki,
  • osoby fizyczne, osoby prawne oraz firmy, wobec których umorzono postępowanie egzekucyjne z uwagi na fakt, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych,
  • osoby fizyczne, wobec których toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych oraz egzekucja należności budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, a które zalegają ze spełnieniem tych świadczeń za okres dłuższy niż 3 miesiące.

Jakie informacje będą zawarte w Krajowym Rejestrze Zadłużonych?

W Krajowym Rejestrze Zadłużonych dane zostaną podzielone na dwie kategorie. Znajdzie się w nim rejestr jawny oraz rejestr przeznaczony dla uczestników postępowania oraz osób, które mają inne uzasadnione powody do przejrzenia akt. W jawnej części mają znaleźć się wszelkie ogólne informacje o dłużniku. Będzie można sprawdzić w niej:

  • imię i nazwisko osoby fizycznej lub nazwę firmy,
  • adres zamieszkania dłużnika lub siedziby firmy,
  • numery PESEL, NIP, KRD oraz REGON,
  • sygnaturę akt oraz dane sądu, który prowadzi postępowanie.

Istotne jest to, że jawna będzie informacja o złożeniu wniosku oraz jego wynik, natomiast treści owych wniosków pozostaną dostępne wyłącznie dla osób związanych ze sprawą. Jawne będą więc informacje o złożeniu następujących wniosków:

  • restrukturyzacyjnego,
  • o ogłoszenie upadłości,
  • o wszczęcie wtórnego postępowania upadłościowego,
  • o prawomocnym zwrocie, oddaleniu, lub odrzuceniu wniosku oraz umorzeniu postępowania.

Ponadto w rejestrze dostępne będą informacje o zabezpieczeniu majątku dłużnika przez ustanowienie następujących instytucji:

  • tymczasowego nadzorcy sądowego,
  • tymczasowego zarządcy lub zarządcy przymusowego,
  • informacji o zakresie oraz sposobie wykonywania zarządu,
  • ogłoszenie upadłości lub oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości,
  • wszczęcie wtórnego postępowania upadłościowego,
  • otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego i jego rodzaju,
  • informacji o liście wierzytelności, terminie i sposobie ich zgłaszania oraz planie spłaty bądź umorzeniu zobowiązań,
  • informacji o umorzeniu, zakończeniu lub uchyleniu postępowania upadłościowego i restrukturyzacyjnego.

Jak długo dane będą przechowywane w KRZ?

Wpisy do Krajowego Rejestru Długów będą aktualne przez nawet dziesięć lat. Wpis zostanie usunięty po:

  • dziesięciu latach od dnia prawomocnego zakończenia lub umorzenia postępowania upadłościowego lub restrukturyzacyjnego,
  • siedmiu latach od dnia wpisu dłużnika alimentacyjnego lub osoby, wobec której egzekucja komornicza była bezskuteczna,
  • po trzech latach, gdy z dłużnikiem, wobec którego ogłoszono upadłość, został zawarty układ lub plan spłaty, wierzyciel i dłużnik ten układ lub plan spłaty wykonał, (termin ten liczony jest od zatwierdzenia układu lub stwierdzenia wykonania planu spłaty),
  • po trzech latach po upływie terminu, na jaki orzeczono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej lub pełnienia określonych funkcji.

Kiedy wpis z KRZ może zostać usunięty?

Jeśli sytuacja dłużnika ulegnie zmianie, może on wnioskować o usunięcie wpisu lub dokonanie w nim zmian przed upłynięciem ustawowego terminu. Najczęściej przesłanką do złożenia wniosku jest spłacenie długów.

W przypadku, gdy pożyczkobiorca nie radzi sobie ze spłatą pożyczki może złożyć wniosek o rozłożenie długu na raty.

Jakie będą skutki wprowadzenia ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych?

Ustawa o Krajowym Rejestrze Zadłużonych ma wejść w życie po to, aby dostosować polskie prawo do unijnego Rozporządzenia 2015/848 ws. postępowania upadłościowego. Zgodnie z tymi przepisami każdy kraj unijny musi prowadzić przynajmniej jeden rejestr z informacjami dotyczącymi postępowań upadłościowych.

Ustawa zakłada, że system połączy rejestr upadłości oraz portal e-Sprawiedliwość, dzięki czemu stanie się głównym miejscem dostępu do informacji na temat dłużników w sieci. Ponadto możliwe będzie wyszukanie odpowiednich informacji nie tylko w języku polskim, ale również w innych językach urzędowych Unii Europejskiej.

Funkcjonowanie nowego systemu ma mieć pozytywny wpływ na skrócenie czasu oczekiwania na rozpatrzenie spraw związanych z upadłościami. Jakie zmiany ma przynieść ustawa Krajowy Rejestr Zadłużonych?

1. Komunikacja między uczestnikami postępowań ma przenieść się do sieci, co pozwoli zrezygnować z wielu pism papierowych oraz tradycyjnej formy ich wysyłki.

2. Wnioski oraz dokumentacja mają być składane za pomocą formularzy elektronicznych, dzięki czemu będą od razu dostarczane do sądu i stron postępowania, a także automatycznie pojawiać się w repozytorium.

3. Akta i raporty z postępowań oraz spisy wierzytelności również mają być prowadzone i przesyłane w formie elektronicznej.

4. W związku z wprowadzonymi zmianami ma zostać zniesiony obowiązek publikowania ogłoszeń w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

5. Pracownicy, wierzyciele alimentacyjni oraz inny dłużnicy wciąż jednak będą mogli składać deklaracje związane ze sprawami w formie papierowej lub ustnej w biurze podawczym właściwego sądu.

Wprowadzenie Krajowego Rejestru Zadłużonych ma spowodować poprawienie sprawności funkcjonowania oraz bezpieczeństwa obrotu gospodarczego. Są to pozytywne informacje przede wszystkim dla osób prowadzących działalność gospodarczą.

Drugim istotnym celem ustawy jest zwiększenie ściągalności alimentów. Wraz z jej wejściem w życie, każdej osobie, która będzie zwlekać z wypłaceniem alimentów przez co najmniej trzy miesiące, będzie grozić kara grzywny lub pozbawienia wolności do dwóch lat.