Szybkie pożyczki udzielane przez firmy z sektora pozabankowego często wymagają zabezpieczenia, zwłaszcza jeśli zobowiązanie opiewa na wysoką kwotę. Dzieje się tak szczególnie w przypadku ofert, które nie wymagają dokładnej weryfikacji zdolności kredytowej drugiej strony umowy – pożyczkodawca nie jest zatem w stanie upewnić się, że klient będzie w stanie spłacić zobowiązanie. Oferty prywatne zabezpieczone zastawem rejestrowym, pożyczki pod weksel – te i inne rozwiązania omawiamy w poniższym artykule.

Co to jest zabezpieczenie pożyczki?

Zgodnie z aktualnymi regulacjami prawnymi pożyczkodawca udzielając finansowania pożyczkobiorcy, przekazuje mu własne środki, a druga strona umowy zobowiązuje się zwrócić je w określonym terminie. Taka transakcja opiera się więc na zaufaniu i wiąże się ze sporym ryzykiem, zwłaszcza w przypadku pożyczek prywatnych czy pozabankowych.

Zabezpieczenie pożyczki to narzędzie, które ma na celu ograniczyć to ryzyko, ponieważ w razie problemu z wyegzekwowaniem należności zapewnia pożyczkodawcy alternatywną możliwość zaspokojenia roszczeń. Wyróżniamy zabezpieczenia osobowe (m.in. weksel, poręczenie, poddanie się egzekucji) oraz rzeczowe (np. hipoteka, zastaw rejestrowy, przewłaszczenie na zabezpieczenie).

Przykład: Jeżeli zabezpieczeniem spłaty pożyczki jest samochód, w sytuacji niewypłacalności pożyczkobiorcy wierzyciel może sprzedać auto i w ten sposób odzyskać swoje pieniądze.

Pożyczki pod zabezpieczenie oferowane są najczęściej w wyższych kwotach. Bardzo często są to produkty przeznaczone dla osób zadłużonych lub o niskiej zdolności kredytowej, którym udzielenie finansowania wiąże się z wysokim ryzykiem. Z reguły firmy pożyczkowe oferujące chwilówki online w kwocie do kilku tysięcy złotych nie wymagają zabezpieczenia.

Jak zabezpieczyć pożyczkę prywatną?

Zabezpieczenie pożyczki prywatnej to jeden z najważniejszych aspektów, o których powinien pomyśleć pożyczkodawca przed przeprowadzeniem transakcji. Często zdarza się bowiem, że druga strona umowy zwleka z regulowaniem zobowiązania i nie reaguje na wezwania do zapłaty.

Jakie zabezpieczenie spłaty pożyczki prywatnej najlepiej wybrać? Można skorzystać z weksla, czyli papieru wartościowego, na mocy którego pożyczkobiorca zobowiąże się do zapłaty określonej kwoty na rzecz wierzyciela. Tego typu zabezpieczenie pożyczki pozwala na wszczęcie postępowania sądowego przeciwko niesolidnemu dłużnikowi.

Istnieje także inna forma pożyczki pod zabezpieczenie – z polisą od nieszczęśliwego wypadku czy utraty pracy, jednak nie każdy ubezpieczyciel kieruje swoją ofertę do osób prywatnych.

Jaki rodzaj zabezpieczenia pożyczki będzie najkorzystniejszy?

Zarówno zabezpieczenia osobowe, jak i rzeczowe są w stanie uchronić pożyczkodawcę przed niesolidnym dłużnikiem. Pamiętajmy jednak, że nie zawsze jesteśmy w stanie skutecznie wyegzekwować całą kwotę – pożyczkobiorca może okazać się niewypłacalny lub ukryć majątek.

Nie można zatem jednoznacznie stwierdzić, który rodzaj zabezpieczenia będzie najkorzystniejszy z punktu widzenia wierzyciela. Najmniej ryzykowne będzie oczywiście nie pożyczanie pieniędzy w ogóle. Jeśli jesteśmy stroną umowy pożyczki prywatnej, a mamy wątpliwości co do pożyczkodawcy, to czasem lepiej zrezygnować z transakcji.

Czym charakteryzują się rodzaje zabezpieczeń pożyczkowych?

Jak wspomnieliśmy, zabezpieczenie umowy pożyczki może być osobowe lub rzeczowe. W przypadku zabezpieczeń osobistych dłużnik odpowiada za zobowiązania całym swoim majątkiem, a wierzyciel może sięgnąć do różnych jego składników. Z kolei zabezpieczenie rzeczowe polega na tym, że pożyczkodawca może egzekwować wierzytelność tylko z konkretnego składnika majątku, np. nieruchomości lub samochodu. 

Rodzaje zabezpieczania pożyczek pozabankowych

Jednym z najczęściej stosowanych jest zabezpieczenie pożyczki hipoteką. Pod pojęciem hipoteki należy rozumieć prawo do dochodzenia roszczeń z nieruchomości będącej zabezpieczeniem spłaty pożyczki lub kredytu. Potwierdzeniem jego ustanowienia jest wpis do księgi wieczystej. Dzięki niemu wierzyciel ma pierwszeństwo do egzekucji z nieruchomości w celu pokrycia swoich należności.

Warto wiedzieć, że zgodnie z przepisami zabezpieczenie pożyczki hipoteką może być stosowane wyłącznie przez banki i SKOK-i. Ograniczenia w tym zakresie wprowadzone zostały w 2017 r. w nowelizacji Ustawy o kredycie hipotecznym.

Przewłaszczenie na zabezpieczenie

Ten rodzaj zabezpieczenia nie jest szczegółowo opisany w żadnym akcie prawnym – stosuje się go więc na podstawie zasady swobody zawierania umów.

Umowa pożyczki z przewłaszczeniem na zabezpieczenie jest w istocie umową sprzedaży rzeczy ruchomej (rzadziej nieruchomości). W wyniku jej zawarcia pożyczkobiorca przenosi prawo własności do rzeczy na wierzyciela, zachowując jednak prawo do odwrotnej operacji po spłacie zaciągniętego zobowiązania. W czasie trwania umowy pożyczkobiorca zazwyczaj może korzystać z rzeczy będącej przedmiotem zabezpieczenia – zwykle jest nim samochód, maszyna rolnicza, biżuteria, albo sprzęt elektroniczny.

Inny rodzaj to przewłaszczenie udziałów na zabezpieczenie pożyczki, który polega na tym, że przewłaszczający w zamian za udzielenie mu pożyczki przenosi na rzecz zabezpieczanego prawo własności udziałów, które posiada. Szczegóły powinny być określone w umowie pożyczki z zabezpieczeniem.

Zastaw rejestrowy

Zabezpieczenie pożyczki samochodem to najczęstszy sposób wykorzystania zastawu rejestrowego. Ten rodzaj zabezpieczenia jest uregulowany w Kodeksie cywilnym. Na jego podstawie wierzyciel może dochodzić swoich należności z zastawionej rzeczy ruchomej, nawet jeśli zmienił się jej właściciel. Pożyczkobiorca może także z niej korzystać w czasie trwania umowy (np. jeździć zastawionym autem). Zastaw rejestrowy wymaga zawarcia umowy w formie pisemnej pod rygorem nieważności oraz wpisania rzeczy do rejestru zastawów.

Poręczenie pożyczki

W tym przypadku spłatę pożyczki poręcza druga osoba. Jeśli więc pożyczkobiorca nie jest w stanie spłacić zobowiązania w terminie, pożyczkodawca ma prawo dochodzić swoich roszczeń od poręczyciela (żyranta). Na rynku pozabankowym rozwiązanie to jest dość popularne – tak zwane pożyczki z gwarantem przeznaczone są głównie dla osób zadłużonych lub z niską zdolnością kredytową.

Dobrowolne poddanie się egzekucji

Taka forma zabezpieczenia pożyczki jest opisana w art. 777 Kodeksu cywilnego i jest bardzo prosta, ponieważ polega na pisemnym oświadczeniu pożyczkobiorcy o poddaniu się egzekucji w przypadku braku spłaty pożyczki w terminie. Dokument ma postać aktu notarialnego i w istocie jest tytułem egzekucyjnym. Wystarczy nadać mu sądownie klauzulę wykonalności, by szybko i z pominięciem postępowania nakazowego móc uruchomić postępowanie komornicze.

Weksel jako zabezpieczenie pożyczki

Weksel to papier wartościowy, który stanowi bezwarunkowe zobowiązanie do zapłaty osoby, której podpis widnieje na dokumencie.

Często stosowany jest weksel in blanco jako zabezpieczenie pożyczki, w którym nie wpisuje się sumy wekslowej – jest ona uzupełniana przez wierzyciela w momencie, gdy chce on wyegzekwować należność. Strony mogą jednak podpisać deklarację wekslową, w której będą opisane warunki uzupełnienia weksla (np. maksymalna wysokość sumy wekslowej).

Jeśli chodzi o pożyczki pod weksel, umowa może przewidywać także poręczenie wekslowe (awal) przez osobę trzecią, co wzmacnia siłę zabezpieczenia.

Zabezpieczenie pożyczki – czy jest wymagane?

W prawie cywilnym obowiązuje zasada swobody umów, według której strony mogą kształtować stosunek prawny w dowolny sposób, byle tylko jego treść i cel nie sprzeciwiały się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Zabezpieczenie pożyczki nie jest zatem wymagane, ale często stosowane – zwłaszcza w przypadku zobowiązań opiewających na wysokie kwoty.

Ile kosztuje zabezpieczenie pożyczki?

Ustanowienie zabezpieczenia pożyczki nie zawsze wiąże się z dodatkowymi kosztami – z reguły pożyczkodawcy nie wymagają od drugiej strony umowy uiszczania żadnych opłat. Sytuacja zmienia się, kiedy zabezpieczenie wymaga poświadczenia notarialnego lub wpisu do ksiąg wieczystych. Dodatkowe opłaty mogą być pobrane z tytułu:

  • wpisania hipoteki do księgi wieczystej (200 zł),
  • wpisania przedmiotu zastawu do rejestru zastawów (200 zł),
  • notarialnego sporządzenia oświadczenia o dobrowolnym poddaniu się egzekucji (opłata zależy od kwoty pożyczki).

Powyższe koszty ustanowienia zabezpieczenia zazwyczaj musi pokryć pożyczkobiorca. Do bezpłatnych zabezpieczeń należy zaliczyć weksel oraz poręczenie.

Dlaczego warto korzystać z zabezpieczenia pożyczki?

Zabezpieczenie pożyczki nie musi oznaczać kłopotów dla pożyczkobiorcy. Często klienci parabanków lub osoby korzystające z pożyczek prywatnych obawiają się utraty nieruchomości, samochodu lub innych składników majątku.

Okazuje się jednak, że zabezpieczenie może być korzystne z punktu widzenia pożyczkobiorcy – w wielu przypadkach obniża oprocentowanie oraz zwiększa kwotę pożyczki. To także szansa dla osób, które ze względu na niską zdolność kredytową nie mogą uzyskać kredytu w banku. Należy jednak pamiętać o tym, żeby terminowo spłacić zobowiązanie – to pozwoli nam uniknąć kłopotów.