W artykule przeczytasz:
Pożyczka a darowizna - podstawowe różnice
Pożyczka od darowizny różni się jednym podstawowym aspektem: trzeba ją spłacić. Darowizna jest bowiem formą bezzwrotnej zapomogi, która przekazywana jest dobrowolnie na rzecz innej osoby. Może mieć ona formę umowy pisemnej lub ustnej.
Mówiąc ogólniej, darowizna jest przekazaniem pewnych korzyści materialnych, które powiększają zasoby osoby obdarowanej kosztem majątku darczyńcy.
Darowizna a pożyczka
Pożyczka a darowizna to dwie odrębne formy prawne, które różni również sposób opodatkowania. W przypadku otrzymania pożyczki, obdarowany powinien rozliczyć się z fiskusem z podatku od czynności cywilnoprawnych. Jeśli natomiast otrzyma darowiznę, obowiązuje go podatek od spadków i darowizn. Wysokość tych świadczeń na rzecz Skarbu Państwa nie jest taka sama. To jeden z powodów, dla których osoby w trudnej sytuacji finansowej zastanawiają się, co będzie lepsze: darowizna czy pożyczka.
Pożyczka a darowizna - przepisy prawne
Darowizna a pożyczka od rodziców – to dwie odrębne czynności prawne, które rodzą wiele wątpliwości w zakresie podatków. Najlepiej rozwiać je, sięgając wprost do przepisów definiujących oraz regulujących prawa oraz obowiązki, jakie się z nimi wiążą.
Definicja darowizny, podobnie jak pożyczki, znajduje się w Kodeksie Cywilnym. Kluczowe kwestie związane z opodatkowaniem darowizny reguluje ustawa z 28 lipca 1983 roku o podatku od spadku i darowizn. Zasady uiszczania podatku od pożyczki reguluje natomiast ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych z 9 września 2000 roku.
Czy darowizna wymaga sporządzenia umowy?
Darowizna a pożyczka w rodzinie budzą często wątpliwości formalne. Jedną z takich wątpliwości, jest pytanie o to, czy darowizna między członkami rodziny wymaga sporządzenia pisemnej umowy. W przypadku pomniejszych kwot często umowa zawierana jest ustnie. Jest ona wiążąca dla każdej ze stron, jednak trudno ją udokumentować w momencie, kiedy jedna ze stron uchyli się od obietnicy darowizny i będzie oczekiwać zwrotu darowanych środków.
Są jednak sytuacje, kiedy darowizna wymaga formy notarialnej. Obowiązkowo przed notariuszem musi być darowana nieruchomość, jednak taką formę dobrowolnie można wybrać również na przykład, darując znaczne kwoty pieniężne. Nie jest to jednak konieczne i rodzi dodatkowe koszty, dlatego mało kto decyduje się na takie wyjście.
Jeżeli darowizna dokonywana jest przed notariuszem, to na nim leży obowiązek odprowadzenia podatku lub sporządzania odpowiedniego pisma do urzędu. Jeśli natomiast umowa zawarta jest w innej formie, to obdarowany powinien dopilnować tych formalności. Wiążą się one ze złożeniem w Urzędzie Skarbowym formularza SD-Z2.
Pożyczka rodzinna - czy tutaj potrzebna jest umowa?
Pożyczka rodzinna również nie musi być dokumentowana w formie pisemnej. Pożyczając środki od rodziny, zawiera się często tak zwaną umowę ustną. Członkowie rodziny ustalają pomiędzy sobą, na jakich zasadach pożyczają sobie pieniądze, a prawo nie wymaga od nich, aby ustalenia te spisali. Taka forma ustaleń ma jednak zasadniczy minus: może prowadzić do nieporozumień.
Nawet najlepsze relacje rodzinne mogą się popsuć, co niekiedy prowadzi do domagania się spłaty pożyczki przed czasem lub na innych zasadach niż ustalono. Aby uniknąć problemów z udowodnieniem swoich racji, zdecydowanie lepiej stworzyć umowę w formie pisemnej, pod którą podpiszą się obie strony. W ten sposób nie będzie wątpliwości, czy jest to pożyczka, czy darowizna w rodzinie.
Jak udokumentować pożyczkę od rodziny?
Bez względu na to, czy dotyczy Cię pożyczka czy darowizna od rodziców, warto wiedzieć, jakie elementy powinna zawierać wiążąca umowa pomiędzy stronami. W przypadku umowy pożyczki wystarczy spisać na kartce:
- gdzie oraz kiedy zawarto umowę,
- kto oraz komu pożyczył środki (tutaj oprócz danych osobowych warto wskazać stopień pokrewieństwa),
- jak wysoka jest kwota pożyczki (warto dopisać ją również słownie),
- ewentualny procent od pożyczonej kwoty,
- termin, w którym należy zwrócić pożyczkę,
- podpisy obu stron umowy.
Jeśli środki mają zostać przekazane w formie przelewu bankowego, warto w umowie dodatkowo wskazać numer konta bankowego oraz dane właściciela rachunku.
Warto przeczytać: Co warto wiedzieć o umowie pożyczki?
Warto wiedzieć...
Umowa pożyczki rodzinnej może być bardzo przydatna, jeśli zostaniesz skontrolowany przez Urząd Skarbowy. Jej okazanie udowodni, na jakiej podstawie na Twoje konto wpłynęły dodatkowe środki lub skąd miałeś pieniądze na zakup nowego samochodu czy nieruchomości.
Czy można uniknąć podatku w przypadku pożyczki rodzinnej?
Pożyczki rodzinne udzielane przez członków rodziny pierwszego stopnia pokrewieństwa nie rodzą obowiązku podatkowego, o ile dopełnisz wszystkich związanych z nimi kwestii formalnych. Formalności te uzależnione są od wysokości pożyczanej kwoty.
- Jeżeli pożyczona przez Ciebie kwota nie przekracza 9637 złotych, nie musisz płacić podatku, ani nigdzie zgłaszać faktu, że doszło do zawarcia umowy pożyczki.
- Jeżeli pożyczona przez Ciebie kwota przekracza 9637 złotych, również nie musisz płacić podatku, o ile w ciągu sześciu miesięcy od zawarcia umowy przedłożysz w odpowiednim urzędzie formularz PCC – 3.
Sprawdź jeszcze, kiedy podatek od pożyczki jest obowiązkowy: Podatek od pożyczki - czy jest obowiązkowy?
Darowizna czy pożyczka – jak przekazać pieniądze najbliższym bez podatku?
Jeżeli zwarta w rodzinie umowa pożyczki rodzi obowiązek złożenia formularza PCC – 3, a Ty go nie dopełnisz, musisz liczyć się z koniecznością zapłacenia podatku w wysokości 20% wartości pożyczki. Jeśli nie będziesz w stanie udowodnić, skąd masz takie pieniądze, może na Ciebie zostać nałożony podatek nawet w wysokości 75% wartości pożyczki.
Opodatkowanie darowizny i opodatkowanie pożyczki
Podatek od darowizny wynosi nie niej niż 3%. Z obowiązku podatkowego zwolnione są jednak darowizny o sumie niższej niż 10278 złotych. Oczywiście wyjątkiem jest sytuacja, w której między stronami umowy zachodzi pokrewieństwo. Kwota wolna od podatku zależy tutaj od stopnia pokrewieństwa:
- najbliżej spokrewnieni – 9637 złotych,
- rodzeństwo rodziców, zstępni rodzeństwa, zstępni i rodzeństwo pasierbów, rodzeństwo małżonków oraz ich małżonków, a także małżonkowie innych zstępnych – 7276 złotych,
- pozostali – 4902 złote.
Za najbliżej spokrewnionych uznaje się:
- małżonków,
- zstępnych, czyli potomków (dzieci, wnuków, prawnuków),
- wstępnych, czyli osoby, od których pochodzimy (rodziców, dziadków, pradziadków),
- pasierbów, czyli przybrane dzieci, z którymi stosunek pokrewieństwa nastąpił po ponownym wejściu w związek małżeński,
- rodzeństwo,
- przybranych rodziców.
Pożyczka natomiast podlega opodatkowaniu w wysokości 2%. Podobnie jak przypadku darowizny, stopień pokrewieństwa wpływa na obowiązki podatkowe. O ile w przypadku najbliżej rodziny musisz co najwyżej złożyć deklarację PCC – 3, jeśli pieniądze pożyczają Ci krewni, musisz liczyć się z koniecznością zapłacenia podatku. Istnieją od tego wyjątki. Podatku nie musisz płacić jeśli:
- łączna suma pożyczek od jednej osoby udzielonych w ciągu ostatnich trzech lat nie przekroczyła 5 tysięcy złotych,
- łączna suma zaciągniętych przez Ciebie pożyczek u kilku osób w ciągu ostatnich trzech lat nie przekracza 25 tysięcy złotych.
Co bardziej się opłaca: pożyczka czy darowizna?
Darowizna czy pożyczka od rodziców – co opłaca się bardziej? Darowizna i pożyczka to co do zasady dwa zupełnie inne czynności prawne, dlatego trudno je porównać pod kątem opłacalności. Większość osób słusznie zauważy, że bardziej opłacalna będzie darowizna.
Mimo że jest ona objęta wyższym podatkiem, którego wysokość dodatkowo wzrasta wraz z wysokością pożyczanej kwoty, darowizna jest jednak czynnością bezzwrotną. Nie jest też oprocentowana ani nie wiąże się z prowizjami. Teoretycznie pożyczka rodzinna może być natomiast obarczona dodatkowymi kosztami. Szczególnie w przypadku pożyczki od dalszych krewnych mogą oni oczekiwać zwrotu kwoty wraz z odsetkami.
Kiedy warto wziąć chwilówkę, zamiast pożyczki lub darowizny?
Pożyczka czy darowizna nie zawsze są najkorzystniejszą formą wsparcia finansowego. Zdarza się, że nie możemy liczyć na wsparcie rodziny lub nie chcemy przyznawać się do problemów finansowych. W takiej sytuacji rozwiązaniem może być chwilówka w profesjonalnej firmie pożyczkowej.
Pożyczka od firmy pożyczkowej paradoksalnie wiąże się z mniejszą liczbą formalności. Możesz z niej skorzystać nawet bez wychodzenia z domu. Do jej zaciągnięcia nie musisz odwiedzać notariusza ani składać żadnych zaświadczeń w urzędzie skarbowym. Dodatkowo szeroki wybór pożyczek online powoduje, że niemalże każdy ma szansę znaleźć odpowiednią ofertę dla siebie.
Chwilówki to również dobra opcja, jeśli zależy Ci na szybkiej pożyczce na niewielką kwotę i nie możesz sobie pozwolić na czekanie na decyzję członków rodziny co do darowizny. Decyzja pożyczkowa w wielu firmach wydawana jest automatycznie, więc możesz mieć ją już nawet w kilkanaście minut.
Decydując się na chwilówkę w firmie pożyczkowej, nie musisz również martwić się o kwestie umowy. Gotowy formularz przygotowany jest bowiem przez pożyczkodawcę. Ponadto masz pewność, że pożyczkodawca wywiąże się z warunków zobowiązania. Jeśli będziesz spłacać je terminowo, nie powinieneś obawiać się przedwczesnego rozwiązania umowy czy niewypłacenia środków.
Pytania i odpowiedzi