Świeżo upieczonych rodziców, którzy właśnie powitali na świecie swoje maleństwo, czeka wiele nowych obowiązków związanych z opieką nad dzieckiem, a także wiele nowych wydatków. 

Kobiety zatrudnione na podstawie umowy o pracę lub prowadzące działalność gospodarczą mogą w tym czasie korzystać z przysługującego im urlopu i zasiłku macierzyńskiego. 

Niestety takie świadczenie nie przysługuje osobom bezrobotnym lub zatrudnionym na umowach śmieciowych. Nie oznacza to jednak, że tacy rodzice są skazani wyłącznie na pożyczki, aby poradzić sobie z dodatkowymi wydatkami. Dla nich stworzono specjalne świadczenie rodzicielskie tzw. kosiniakowe. 

Co to jest kosiniakowe? Najprościej tłumacząc, jest to zasiłek dla rodzica, który po narodzinach dziecka nie może skorzystać ze standardowego zasiłku macierzyńskiego lub tacierzyńskiego. 

Zasiłek nosi oficjalną nazwę świadczenia rodzicielskiego. Potocznie określa się go kosiniakowym od nazwiska ministra pracy i polityki społecznej Władysława Kosiniaka-Kamysza, który był inicjatorem jego wprowadzenia w 2016 roku. 

Kosiniakowe 2022 - komu przysługuje?

Świadczenie rodzicielskie „kosiniakowe” przysługuje rodzicowi z tytułu narodzin dziecka, który nie może skorzystać z zasiłku lub uposażenia macierzyńskiego. W praktyce chodzi o następujące osoby:

  • osoby bezrobotne (również te, które nie są zarejestrowane w urzędzie pracy),
  • studentów,
  • osoby zatrudnione na umowie zlecenia lub o dzieło, jeśli nie odprowadzają składek chorobowych.

Według przepisów z kosiniakowego mogą skorzystać:

  • matka dziecka,
  • ojciec dziecka (tylko w określonych przypadkach np. śmierci matki lub gdy matka skróci okres pobierania kosiniakowego po korzystaniu z niego przez minimum 14 tygodni od dnia porodu),
  • opiekun faktyczny dziecka, który złożył wniosek o przysposobienie dziecka,
  • rodzina zastępcza niezawodowa,
  • osoba, która przysposobiła dziecko. 

W pierwszych dwóch przypadkach świadczenie rodzicielskie przysługuje po urodzeniu dziecka, w trzech ostatnich także w sytuacji, gdy dziecko jest starsze, o ile nie przekroczyło wieku 7 lat (lub 10, gdy ma odroczony obowiązek szkolny). 

Komu nie przysługuje kosiniakowe?

Zasady mówiące o tym, komu przysługuje kosiniakowe, są dość jasne. Jedną z najważniejszych jest ta, mówiąca o tym, że z zasiłku może korzystać w tym samym czasie wyłącznie jeden rodzic.

Ustawodawca doprecyzował także, dla kogo świadczenie nie jest dostępne. Dotyczy to następujących sytuacji:

  • jeśli jednemu z rodziców przysługuje zasiłek lub uposażenie macierzyńskie (dotyczy to również opiekunów faktycznych dziecka lub rodzin zastępczych),
  • jeśli jeden z rodziców, opiekun faktyczny lub rodzina zastępcza zaprzestali opieki nad dzieckiem (także w sytuacji, gdy wynika to z podjętej pracy zawodowej),
  • jeśli osobom uprawnionym (np. rodzicom) przysługuje analogiczne świadczenie za granicą.

Ile wynosi Kosiniakowe w 2022 roku?

Wysokość świadczenia rodzicielskiego nie zmienia się od lat. Od momentu jego wprowadzenia jest to kwota 1000 zł, wypłacana co miesiąc. W 2022 roku również kosiniakowe wynosi 1000 zł – co ważne, jest to kwota „na rękę”, ponieważ nie jest opodatkowana.

Kwota kosiniakowego jest stała i nie zależy od dochodów.

Ważne!

W przypadku, gdy świadczenie rodzicielskie przysługuje za część miesiąca, jego wysokość ustala się w następujący sposób: 

  • najpierw dzieli się 1000 zł przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu, 
  • następnie otrzymaną w wyniku tego działania kwotę mnoży się przez liczbę dni, za które świadczenie przysługuje. 
  • otrzymaną sumę zaokrągla się do 10 groszy w górę. 

Czy Kosiniakowe wliczane jest do dochodu?

Kosiniakowe jest wliczane do dochodu przy ubieganiu się o inne świadczenia np. z funduszu alimentacyjnego. Będzie także wzięte pod uwagę przy rozpatrywaniu wniosku o stypendium socjalne na studiach.

Nie będzie ono natomiast przeszkodą w otrzymywaniu zasiłku dla bezrobotnych. 

Świadczenie możesz ująć we wniosku o pożyczkę, ponieważ wiele firm pożyczkowych uwzględnia takie zasiłki przy ocenie zdolności kredytowej.

Przez jaki okres wypłacane jest Kosiniakowe?

Okres wypłacania świadczenia rodzicielskiego zależy od liczby urodzonych lub przysposobionych dzieci. Jeśli urodzisz przy jednym porodzie, przysposobisz lub obejmiesz opieką jednocześnie:

  • 1 dziecko – kosiniakowe będziesz otrzymywać raz w miesiącu przez 52 tygodnie,
  • 2 dzieci – da Ci prawo do pobierania zasiłku przez 65 tygodni,
  • 3 dzieci – okres wypłaty świadczenia wyniesie 67 tygodni,
  • 4 dzieci – zasiłek będziesz pobierać przez 69 tygodni,
  • 5 dzieci – pieniądze bądą przesyłane co miesiąc przez 71 tygodni.

Rodząc jedno dziecko, przysługuje Ci zatem kosiniakowe przez pełny rok kalendarzowy.

Warto pamiętać,

że jednocześnie można pobierać jedno świadczenie, bez względu na liczbę wychowywanych dzieci. 

Jak i gdzie złożyć wniosek o Kosiniakowe?

Aby otrzymywać kosiniakowe, należy złożyć wniosek – nie jest bowiem ono przyznawane automatycznie po porodzie. Masz na to maksymalnie rok, choć najlepiej zrobić to w okresie do 3 miesięcy od dnia narodzin maluszka lub w ciągu 1 miesiąca od dnia jego przysposobienia bądź przejęcia opieki nad dzieckiem. Dzięki temu prawo do świadczenia będzie liczone od dnia porodu (przysposobienia lub objęcia opieki). Jeśli się spóźnisz, otrzymasz świadczenie dopiero od miesiąca, w którym złożysz wniosek.

A gdzie złożyć wniosek o kosinikowe? W tym celu musisz udać się do urzędu miasta lub gminy, albo do miejskiego ośrodka pomocy społecznej. Najlepiej wcześniej zadzwonić do urzędu i dowiedzieć się, która jednostka w gminie zajmuje się świadczeniami rodzicielskimi.

Wniosek należy wypełnić na formularzu, który znajdziesz tutaj: www.gov.pl/web/rodzina/viii-wiadczenie-rodzicielskie111. Należy w nim wpisać swoje dane osobowe, adresowe i z dowodu osobistego, dane dziecka lub dzieci, na które ma być przyznane świadczenie, a także numer rachunku bankowego, na które mają być przekazywane środki.

Wypełniony wniosek o kosiniakowe możesz zanieść osobiście do urzędu bądź złożyć go online. Jak złożyć wniosek o kosiniakowe przez internet? Zrobisz to w prosty sposób na portalu emp@tia – musisz jednak mieć założony Profil Zaufany lub dysponować podpisem kwalifikowanym. Profil Zaufany możesz założyć w bankowości elektronicznej po zalogowaniu się do swojego konta osobistego. 

Jakie dokumenty będą potrzebne do wniosku o Kosiniakowe?

Do wniosku o kosiniakowe należy dołączyć dokumenty w formie załączników. Jakie dokumenty będą potrzebne? W zależności od sytuacji, będą to:

  • akt urodzenia dziecka,
  • odpis prawomocnego wyroku sądowego stwierdzającego przysposobienie dziecka,
  • zaświadczenie o prowadzonym postępowaniu w sprawie adopcji dziecka,
  • orzeczenie sądowe o ustanowieniu opiekuna prawnego dziecka,
  • ewentualnie inne dokumenty wymagane przez urząd.

Czy można pobierać jednocześnie kosiniakowe i 500+?

Kosiniakowe nie może być pobierane jednocześnie z takimi świadczeniami jak świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek pielęgnacyjny, zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, czy dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego. W przypadku, gdy przysługują Ci co najmniej dwa powyższe świadczenia, musisz wybrać jedno z nich.

Z kolei kosiniakowe a 500+ traktowane są zupełnie inaczej. W tym przypadku nie ma żadnych przeciwwskazań, by rodzic mógł pobierać jednocześnie oba świadczenia, czyli rodzicielskie oraz to przyznawane w ramach Programu Rodzina 500+. 

Kosiniakowe a PIT - czy świadczenie rodzicielskie podlega opodatkowaniu?

Świadczenia rodzicielskiego nie trzeba wykazywać w rozliczeniu rocznym PIT, ponieważ jest to zasiłek, który nie podlega opodatkowaniu. 

Kosiniakowe - ile sie czeka na decyzje?

Na koniec wyjaśnijmy, ile się czeka na decyzję po złożeniu wniosku o kosiniakowe. Urząd powinien wydać decyzję w ciągu 1 miesiąca od dnia złożenia kompletu dokumentów. W przypadku otrzymania decyzji negatywnej, można się odwołać od niej do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Należy to zrobić w terminie 14 dni.